bugün

tatar halkının kullandığı dil. örnek:
katesin (nasılsın), kayda ketesin? (nereye gidiyorsun?), aşa balam (ye oğlum), şipşi (civciv), aruv (iyi)...
tatarların konustugu dildir..bazı tatarca sözler:
-kışgene: kücük
-balaban: büyük
-netesin aruvmusun: nasılsın ,iyimisin
-bek aruv bolgan: cok güzel olmus
-savlukman kalınız: hoscakalın, kendinize iyi bakın
-cımırta sıtmak: yumurta kırmak
(bkz: barısına da selam bizden tapşırıgız)
(bkz: min sini big aruv yaratam) *
(bkz: şipşi yüğüre eybet yüğüre bitisi uzunga küre) *
kapsamlı hazırlanmış bir sözlüğü için
http://www.tatarcasozluk.com
tatar ramazan'ın tatar olduğu halde kullanmadığı dil.
(bkz: tatar ramazan)
Tatarca (Tatarca: Tatar tele veya Tatarça), Türk dillerinin Kıpçak Grubuna bağlı bir dildir. Aynı aileden bir lehçe olan Kırım Tatarcası'dan ayırmak için Kazan Tatarcası olarak da adlandırılır. Çoğunluğu Rusya Federasyonu içindeki Tataristan'da yaşayan Tatarlar tarafından konuşulur. Tataristan Cumhuriyeti'nin Rusça ile birlikte iki resmi dilinden biridir.
Konuşulduğu ülkeler: Tataristan, Afganistan, Azerbaycan, Belarus, Çin, Estonya, Finlandiya, Gürcistan, Türkiye, Kazakistan, Letonya, Litvanya, Moldova, Özbekistan, Rusya Federasyonu, Tacikistan, Türkmenistan ve Ukrayna.
Konuşan kişi sayısı: 8 milyon
Sıralama: *
Dil Grubu Sınıflandırma: Altay Dil Ailesi (tartışmalı)

Türk dilleri

Kıpçak Grubu

Tatarca

Resmî Durum
Resmî dil olduğu ülkeler: Tataristan.

vikipedi'den alınmıştır.
bunun ayrı bir lehçe sayılmasının nedeni bir gelecek zaman eki fazlasının olması. yoksa ekler ve kelimeler itibariyle diğer türkçelere çok benziyor. internette bir sözlüğü mevcut. günümüzde kendi halkının yeni nesili tarafından kullanılmıyor.

(bkz: ismail gasprinsky)*
(bkz: min sine yaratam)*
Anadolu Türkçesinden sonra Azerbaycan Türkçesinden bile güzel olan bir Türk dili lehçesidir. Kırım tatarcasının öğrenmesi çok mu çok kolaydır. telafuzu da ayrı bir güzeldir. Türkleri, şarkıları, şiirleri bambaşkadır.
hakkında bildiğim tek şeyin şu mısra olduğu dil. biraz format dışı oldu evet. ama tatarcaya bir örnek olarak da alınabilir.

--spoiler--
vatan ne törkiyadadı ne törkistanda
vatan hem böyük hem möebbet bir ölkedir: toran
--spoiler--

ziya gökalp'in bir mısraının tatar lehçesiyle söylenişidir. derler ki sultan galiyef'in son sözleridir aynı zamanda.
anneannemin halen ara ara kullandığı dildir.kızınca ne dediği anlaşılmazdır. eskişehirde çok rastlanır.
baba tarafindan bütün sülalemin kullandigi dildir. anliyorum ama konusamiyorum klisesi burada da en azindan benim için geçerlidir.
romanya'nın köstence(dobruca) bölgesinde çoklukla duyulan bir dildir.
köstence, kırım, tataristan'da duyulan oradan buraya göçenlerle burada da sevilen dildir.

anneannem ne güzel konuşurdu be.
tatarlar tarafından değilse bile Türkiye cephesinden Kazan ve Kırım olmak üzere ikiye ayrılan bu dil Kıpçak lehçeleri arasında Anadolu Türkçesine en yakın olanıdır. Kırım uzun bir süre osmanlı hakimiyeti altında olduğu için bu lehçede oğuzcanın tesiri kazan tatarcasına nazaran çok daha büyüktür. kazan tatarcasında kıpçak karakteristiği çok daha belirgindir; ancak o da yine osmanlı ile yakın ilişkiler dolayısıyla oğuzcaya yaklaşmıştır. Kazan tatarcasında oğuzca etkisi diğer kıpçak lehçelerinden hemen hemen hiç bulunmayan -acak gelecek zaman kip eki ve -arak zarf fiil ekiyle kendini gösterir. Anadolu Türkçesi veya oğuzcadan -a, -e, -y şimdiki zaman ve -gan, -gen duyulan geçmiş zaman kip eki ile ayrılır. fonetik açıdan bizdeki söz başı tonlu ünsüzler tatarcada büyük oranda tonsuzdur. Ses farklılıklarına rağmen Kazan tatarcasına en yakın lehçe başkırtçadır.
Kazan, Tataristan'ın başkenti ama Tatarca ile Kazanca farklı:
Kazanca ata sözlerini bir 'Tatar' arkadaşıma yazdım; bana şu yanıtı verdi: Kazan dili daha katır - katur bir dil; Tatarca kibardır.

Yani... Arkadaşım, 'Kazanca, Tatarca'ya göre ORHUN YAZITLARININ DiLiNE DAHA YAKINDIR' dedi. Kazan da Tatar, üstelik Tataristan'ın başkenti ama...

Kazanca'da derler ki: Katınga işanma, buzga tayanma - Kadına iNANMA, buza dayanma...

Ama Kırım Tatarı arkadaşlarım kadına APAKAY diyorlarmış.

Yine bir Kazanca ata sözü: Yaman BALA, anasın SÜKTiRiR - Yani: Kötü çocuk anasına SÖVDÜRÜR - diyor.
tatar dili.
kırım tatarcası ve nogay tatarcası gibi türleri vardır. kırım tatarcası kolay anlaşılır çünkü kırım tatarlarının oğuzlarla yakın ilişkileri neticesinde bu lehçe oğuz grubuna yakınsamıştır. fakat nogay tatarcasında kıpçak grubunun ağırlığı çok fazladır ve bu lehçeyi anlamak bizim için daha zordur.
bazı dil bilimcileri tatarcanın fince'ye de yakın olduğunu savunur. ayrıca geçen okuduğum bir yazı da tatarca'yı bilenlerin diğer türk dillerine de hakimiyetinin arttığını söylemişti.
Eğer bir tararsanız ve bu dili bilmiyorsanız sizi zor duruma sokabilir.

Yıllar evvel bir tatar düğününde koluma havlu bağlayıp gelene gidene hizmet etmem gerektiğini söylemişlerdi, bende kabul ettim ve yeğenim bana dedi ki:

- oooo fikri Firar kotak bay oldun ha ehehehe

Bir kaç saat sonra tatar bir amca
- maşallah oğluma düğünlerde bu hizmeti yapanlara ne derler biliyor musun diye sorunca
+ kotak bay derler demiştim.

Amca birşey demedi sadece güldü, sonradan öğrendim ki kotak değil konakbay imiş.*
(bkz: kotak)
tataristan tatarcası için sonunda kaynak bulduğum dil.
eskişehir'in bazı köylerinde hala varlığını devam ettiren dil.
çokak kelimesinin verimli anlamına geldiği dil.

zamanında bir grup kırım tatarı aksaray'a getirilir.
yerli ahali der ki, bu civar köyler çoraktır yapamazsınız. farklı köylere yerleşin.

çorak kelimesini çokak anlayan kırım tatarları ise biz de bunu istiyoruz diyerek aksaray'ın en çorak köylerini yurt tutarlar.

bu da böyle bir hüzünlü hikayedir. *
işitmesi tatlı ve Komik olan bir dil. anne tarafından akrabalar gelince evde konuşurlar bu dili. Ben de konuşmaya çalışınca bu sefer onlar gülüyor tabi.

''Kurban bolur keterim bergenge yaratganga. Kızııııım..Tü tü tü tü nazar tiymesin. Maşallah,Allah ôzengen bezengende yaratgan''

Seni veren allaha kurban olurum nazar değmesin. Allah özenmişte yaratmış gibi bi anlamı var.
Soru sorarken mısın musun gibi ekler alan dildir.

Hoş ekler ve kelimeler hemen hemen şu anda kullandığımız türkçe ile aynıdır.

Dip not: evet kırım tatarıyım ve hayır gözlerim çekik değil.