bugün

islam hukukunda hüküm verilmemiş bir meselenin aralarındaki illiyet bağından dolayı hüküm verilmiş bir meseleye benzetilerek çözüme kavuşturulması.
'sonuç' olarak adlandırılan önermenin, 'öncül' olarak adlandırılan diğer iki önermeden zorunlu olarak çıktığı, bağlantılı önermeler üçlüsüdür.
verilmiş, öncül durumundaki önermelere dayanarak bir sonuca ulaşma işlemidir.
birçok yanlış karara neden olan hüküm çıkarma yöntemi... ilk kıyası yapan da şeytandır...kendisiyle ademi kıyaslamış ve yanılmıştır.
"komşunun oğlu yine takdir getirmiş." söylemi, bir babanın yaptığı kinayeli kıyasa güzel bir örnektir.
kıyas, rey ekolü altında sistemleşmiş bir metoddur. akıl ile içtihat caizdir. ancak yalnız akılla ve teville değil; kur'an'a ve sünnete göre olmalı, nakil akıldan evvele koyulmalıdır.

ilk kıyası yapanın şeytan olması, her kıyas yapanın şeytanî bir hüküm çıkaracağı anlamına gelmemektedir.
ilk kıyas yapan şeytandır. Allah şeytan'a Adem'e secde et dediğinde o hz adem'le kendini kıyas ederek O'nu topraktan beni ateşten yarattın ben daha üstünüm diyerek ilk kıyası yapmıştır. Emevi islam'da bu şeytan adetini dine bir hüküm olarak sokmuştur.
insanların kıyas anlayışları genellikle yanlışlıklarla doludur. insanlar kendilerini genellikle başkalarıyla kıyaslarlar, karşılaştırırlar. başkalarından üstün olmamız önemli değildir.
asıl önemli olan şey, dünkü hâlimizden üstün olmamızdır, iyi olmamızdır.
(bkz: mukayese)
mutluluğun en azılı düşmanıdır.