bugün
- hayatınızda kaç kere reddedildiniz14
- anın görüntüsü21
- erkekler seks yapamayacağı kadınla arkadaş olmaz15
- bik bik için diktiğim şort21
- anneler günü17
- toplu taşımalardaki müzisyen sorunsalı8
- evlilik yaşı kaç olmalıdır14
- zall beceremiyorsan bırak git15
- üstteki yazar gözünde nasıl canlanıyor14
- 13 yaşındaki kıza tecavüz eden 28 kişi17
- icardi190512
- ayetullah hamaney'in mini etekli torunu16
- sözlük yazarlarının boy kilo ölçüleri9
- piknikçi grubun varoş olduğunu anlama yolları15
- doğum gününde hatırlanmamak13
- kızların mesajlara geç cevap vermesi16
- icardi1905'in sözlüğü bozması13
- ismet gurbuz 202413
- 19 mayıs 2024 galatasaray fenerbahçe maçı10
- elinin değdiği anı unutamıyorum 5 posta attım16
- en dindar özelliğiniz25
- serdar ortaç renault megane benzerliği8
- ali koç9
- yorgun mermi10
- şizofreni11
- sözlükteki feyk hesap sahipleri tespit edilecek11
- bacağa kramp girmesi10
- 2024 eurovision şarkı yarışması13
- erkeklerin sadakatsiz olması18
- türkiye den soğuma sebepleri11
- erkekler götünüze değil yaptığınız pastaya bakar15
- arkadaşlar sizce bu yüzük nasıl15
- eloande ile evlenip sözlüğü huzura kavuşturmak8
- uludağ sözlükte yazmanın hiçbir anlamı olmaması23
- fazla mastürbasyon yapan erkek9
- kimsenin okumadığı sözlükte yazar olmak11
- uludağ sözlük kapatılacak11
- 45 yaş üstü kadınların muşmulaya dönmesi10
- cami tuvaletinin paralı olması9
Batı dillerine Yunancadan geçmiş olan "kategori" kelimesi ifade, yüklem ve bir nesneye yüklenen nitelik anlamlarına gelir. Arapçada "söz" anlamına gelen "kavi" kelimesinden türetilen "mekûlât" da, bu Yunanca kelimenin hemen hemen tam çevirisi olarak, bir nesne karşısında, onu tanımlamak için "söylenmiş sözler" anlamını taşır.
Kategoriler öğretisinin kurucusu olan Aristoteles'e göre, gerçek bilgi tümel olan önermelerle kurulur. Her önerme, en az iki terimden meydana gelen bir yargıdır (hüküm). Bu iki terimden birincisi konu, ikincisi de yüklem, yanı obje hakkındaki bir ifadedir. Devamlı olarak konuya bir takım ifadeler yüklenir. Konu edilen ojbe tektir ve "cevher" dîye adlandırılır. Bu cevher hakkında söylenilen şeyler ise "araz"dır. Arazlar dokuz tanedir. Böylece bütün kategoriler, biri cevher, dokuzu da araz olmak üzere on adede ulaşır.
Şimdi Aristoteles'e göre bu on kategorinin nelerden ibaret olduğunu sırasıyla görelim:
1- Cevher (Substance): Bir önermede "o nedir?" sorusunun cevabıdır: "O ağaçtır" gibi;
2- Nicelik (Ouantity): Önermedeki "kaç?" veya "ne kadar?" sorusunun cevabıdır: "Üç tanedir" veya "iki metredir" gibi
3- Nitelik (quality): Önermer deki "nasıldır?" sorusunun cevabıdır: "Be»
yazdır", "hastadır" gibi;
4- Görelik (relativity): Önermede, objenin diğer varlıklarla nisbetini gösteren kategoridir: "O, onun nesidir?" sorusuna karşılık "oğludur" cevabı gibi;
5- Yer (space): Önermedeki "nerede?" sorusunun cevabı olan kategoridir: "Altında" gibi;
6- Zaman (time): Önermedeki "ne zaman?" sorusunun cevabıdır: "Geçen yıl" gibi;
7- Durum (state): Önermede objenin ne durumda olduğunu gösteren kategoridir: "Eğik", "oturmuş" gibi;
8- Sahib olma (mülk): Önermede konunun (obje) tasarrufunda bulunan şeyi gösteren kategoridir;
9- Etki (fiil): Objenin ne yaptığını gösteren kategoridir;
10- Edilgi (infial): Obje üzerine yapılan etkiyi gösteren kategori. Kategoriler Aristoteles'te eşyanın en genel Özelliklerini, varlığın objektif niteliklerini gösterirken, Kant'ta düşüncenin form ve niteliklerini gösterir. Kant, kategorilerin sayısını onikiye çıkarır. Bunlar, herbiri kendi içinde üçe ayrılan dört ana kategoridir:
1-Nicelik: a) Birlik, b) Çokluk, c) Bütünlük.
2- Nitelik: a) Olumlama, b) Olumsuzlama, c) Sınırlama. 3- Bağıntı: a) Cevher, b) neden-etki, c) Ortaklaşalık. 4- Modalite: a) Gerçeklik, b) Olabilirlik, c) Zorunluluk.
Kategoriler öğretisinin kurucusu olan Aristoteles'e göre, gerçek bilgi tümel olan önermelerle kurulur. Her önerme, en az iki terimden meydana gelen bir yargıdır (hüküm). Bu iki terimden birincisi konu, ikincisi de yüklem, yanı obje hakkındaki bir ifadedir. Devamlı olarak konuya bir takım ifadeler yüklenir. Konu edilen ojbe tektir ve "cevher" dîye adlandırılır. Bu cevher hakkında söylenilen şeyler ise "araz"dır. Arazlar dokuz tanedir. Böylece bütün kategoriler, biri cevher, dokuzu da araz olmak üzere on adede ulaşır.
Şimdi Aristoteles'e göre bu on kategorinin nelerden ibaret olduğunu sırasıyla görelim:
1- Cevher (Substance): Bir önermede "o nedir?" sorusunun cevabıdır: "O ağaçtır" gibi;
2- Nicelik (Ouantity): Önermedeki "kaç?" veya "ne kadar?" sorusunun cevabıdır: "Üç tanedir" veya "iki metredir" gibi
3- Nitelik (quality): Önermer deki "nasıldır?" sorusunun cevabıdır: "Be»
yazdır", "hastadır" gibi;
4- Görelik (relativity): Önermede, objenin diğer varlıklarla nisbetini gösteren kategoridir: "O, onun nesidir?" sorusuna karşılık "oğludur" cevabı gibi;
5- Yer (space): Önermedeki "nerede?" sorusunun cevabı olan kategoridir: "Altında" gibi;
6- Zaman (time): Önermedeki "ne zaman?" sorusunun cevabıdır: "Geçen yıl" gibi;
7- Durum (state): Önermede objenin ne durumda olduğunu gösteren kategoridir: "Eğik", "oturmuş" gibi;
8- Sahib olma (mülk): Önermede konunun (obje) tasarrufunda bulunan şeyi gösteren kategoridir;
9- Etki (fiil): Objenin ne yaptığını gösteren kategoridir;
10- Edilgi (infial): Obje üzerine yapılan etkiyi gösteren kategori. Kategoriler Aristoteles'te eşyanın en genel Özelliklerini, varlığın objektif niteliklerini gösterirken, Kant'ta düşüncenin form ve niteliklerini gösterir. Kant, kategorilerin sayısını onikiye çıkarır. Bunlar, herbiri kendi içinde üçe ayrılan dört ana kategoridir:
1-Nicelik: a) Birlik, b) Çokluk, c) Bütünlük.
2- Nitelik: a) Olumlama, b) Olumsuzlama, c) Sınırlama. 3- Bağıntı: a) Cevher, b) neden-etki, c) Ortaklaşalık. 4- Modalite: a) Gerçeklik, b) Olabilirlik, c) Zorunluluk.
güncel Önemli Başlıklar