kösedağ savaşı

1243 yılında baba ishak isyanına muteakip moğolların anadolu selçuklu devleti ne saldırmaları sonucunda anadolu selçuklu devletinin yıkılıp anadoluda beylikler donemini başlatan savaştır.

Mogollar'la anadolu selcuklu devleti arasinda 1 temmuz 1243 yilinda meydana gelen ve anadolu selcuklu devleti'nin aldigi yenilgi ile yikilmasina sebebiyet veren savastir.

anadolu selçuklu devleti'nin yıkılmasına yol açan meşhur savaş. lisede, ortaokulda hep anlatılırdı "anadolu selçuklu devleti, kösedağ savaşı'nda 1243'te moğollar'a karşı aldıkları büyük yenilgiyle çöküş sürecine girer ve II.mesut zamanında 1308'te yıkılır." diye.
yahu çöküş sürecine giren bir devlet ; 65 yıl daha nasıl ayakta kalabiliyor, bunu çözebilmiş değilim.

ilhanlılar bir akın kolordusuyla geldikleri halde selçuklu devleti büyük bir ordu toplamıştır fakat büyük kısmı paralı askerlerden oluşan bu ordunun 1/4 üne karşılık gelen yirmi bin askeri öncü olarak gönderen II. Gıyaseddin Keyhusrev bu birliklerin tuzağa düşüp yok edilmesi üzerine antalya ya kadar kaçmış, ordunun kalanını da savaş alanında bırakmıştır.

büyük selçuklu imparatorluğunun yıkılmasına neden olan savaştır. tabi ki selçuklular bu savaştan kısa bir süre önce alaeddin kaykubat döneminde en parlak devirlerinden birini yaşamışlardır. fakat onun yerine geçen oğlu giyaseddin keyhüsrev ise biraz da yeteneksizliğinin ve toyluğunun kurbanı olmuştur.

savaşın asıl nedenlerinden biri de moğol hükümdarı baycu noyan'ın erzurum'u ele geçirmesidir. devamında da savaş çıkması kaçınılmaz olmuştur. kesin olmayan rakamlar esas alındığında yaklaşık 80.000 kişilik selçuklu ordusunda komuta konusunda belirli hataların yapıldığı barizdir. sivas'ta konuşlanan ordu karargahı ikiye bölünmüş bazı komutanlar ordunun sivasta kalınıp savunma savaşı yapılması gerektiğini bir diğer grup ise moğollar'a saldırılması gerektiğini savunmuşlardır. saldırı savaşını savunan komutanlar heyecanlı ve pek savaşa girmemiş komutanlar olup karar alma süreçleri üzerinde dikkate değer anlamda etki sahibi olmuşlardır.

devamında zara-suşehri arasındaki savunma bakımından uygun olan kösedağ ovasına gelen selçuklu ordusu savunma savaşını reddederek 20.000 kişilik bir öncü kuvvet ile moğollara saldırmıştır. lakin sonuç hüsran olmuştur. sahte geri çekilme taktiği ile moğollar türkleri kendi silahları ile vurmuştur. 1040'da başarı ile auynı ordu tarafından uygulanan sahte geri çekilme taktiği moğollar tarafından selçuklulara karşı başarı ile uygulanmmıştır.

esas ilginç olan mahir olduğunuz ve ordunuzun en karakteristik taktiği olan sahte geri çekilme taktiği ile moğolların selçukluları yenmesidir. bu ise daha çok tecrübeli komutanların sözlerini dikkate almayan giyaseddin keyhüsrev'e yüklenir. bir diğer açıklama ise selçuklunun moğolların gücü hakkında eksik bilgilenmiş olacağıdır. bazı tarihçilere göre selçuklu moğolları 40.000 olarak düşünmüş fakat gerçek rakam ise 60.000'dir. bir diğer açıklama ise yılmaz öztuna'ya aittir; selçuklu öncüsünün bozulmasını tepeden seyreden genç hükümdarın paniğe kapıılıp kaçması üzerine ordu dehşet içinde kalarak dağılmıştır. bunnun üzerine moğollar türk ordugahının çadırlarından çıkmasını bir gün beklemişler fakat hiçkimsenin çıkmadığını görünce kampa girip hazineleri ve ordunun mühimmatını ele geçirmişlerdir.

bir diğer açıklama ise selçukluların ordusunun zayıflamasını ve sahte geri çekilme taktiğinin yeterince başarılı bir şekilde kullanılamayıp ya da savuşturulamamasını daha çok ordudan tasfiye edilen türkmenlerin azalışında bulur. selçuklular ordusu içinde artan mühtedi ve paralı asker oranı ile devletin daha çok merkezileşerek bağımsızlaşma eğilimi taşıyan uç beyliklerin yerine merkezden atama yapılmıştır. bunun sonucu olarak devlet merkezileşmiş türkmenlik geleneğinden uzaklaşmış ve türkmenleri sadece uç bölgelerde görevler tahsis etmiştir. moğollarla yapılan savaş öncesinde gerçekleşen babailer isyanı ise bu tip bir olayın sonucu olarak ortaya çıkmıştır. savaşta ise bunun direk etkisi türkmen süvarilerinin hiçbir komut almadan muhabere edebildiği geleneksel yapını da bozulmuş olması yenilgide etken faktörlerdendir.

1249 yılında anadolu coğrafyasında dengeleri moğollar lehine değiştirmiş savaş. savaşı anadolu selçuklu devleti nin kaybetmesiyle, anadoluda otorite boşluğundan dolayı beylikler kurulmuştur.

lise bilgileriyle meğellerle selçeklelerın savaştığı ezberiyle davranılan savaştır. Oğlum ilhanlılar kimdir nedir bilmiyor musunuz lan? Anasını satayım ilhanlılar moğol ise Kazan ve kırım hanlıkları da tamamen moğoldur.

Bununla beraber savaşın selçuklular aleyhine sonuçlanmasının nedeni basittir. Bir yanda orta asya steplerinden gelmiş kanı canı saf temiz kahramanlar diğer yanda araplarla farslarla fazla içli dışlı olmuş haliyle bölge halkının da yoğun olarak bulunduğu selçuklu ordusu.

Bununla beraber iki ordunun ortaasya kökenli insanları kahramanca vuruşmuş kanlarının gereğini yaparak canlarını ortaya koymuşlardır. Sonuç olarak ilhanlılar bölgede hakimiyeti sağlayıp anadolu'yu ortaasya türk'ü nufusuyla besleyip Osmanlı gibi büyük bir imparatorluk çıkmasına önayak olmuşlardır.

Anadolu selçuklu devleti ve ilhanlılar arasında 1243 tarihinde meydana gelen muharebe. moğol ordusuna baycu noyan komuta etmiştir. 1240 yılında sona eren babailer ayaklanması devleti iyice yormuş ve zayıflatmıştı, bunu da fırsat bilen baycu 1242 yılında erzuruma girerek burada büyük bir katliam yapmıştır, bu sırada selçuk sultanlığında genç ve tecrübesiz sultan gıyaseddin ii. bulunuyordu. nihayetinde selçuklular muharebeyi kaybetmiş ve anadolu uzun sürecek bir fetret dönemine girmiş ve ilhanlı tahakkümünde büyük zorbalıklar ve sıkıntılar çekmiştir. tarihimizin en acı dönemlerinden biri olmuştur.

selçuklular'ın yıkılma sürecini başlatmış olan savaştır. kösedağ savaşından sonra anadolu moğol işgaline uğramış, merkezi yönetim zayıflamış ve beylikler kurulmaya başlanmıştır. bunun sonucunda türk siyasi birliği yok olmuş ve anadolu'da düzen kalmamıştır. bu mağlubiyetin en büyük sorumlusu 2. alaaddin keykubat'tan sonra bozulan devlet yönetimi, yeteneksiz sultan ve idarecilerden gelir. zira dönemin yöneticileri yaklaşan moğol tehlikesini önceden görememiş ve önlem alamamıştır. bu savaştan sonra anadolu selçuklu devleti bir süre moğollara vergi vererek ve egemenlik haklarından vazgeçerek bir süre resmiyette yaşamayı başarmış olsa da fiilen bu savaşta yıkılmıştır.

Kösedağ Muharebesi, Anadolu Selçuklularının, Moğollara yenilmesiyle sonuçlanan ve 3 Temmuz 1243 tarihinde meydana gelen savaş.

Baycu noyan gibi bir general sayesinde sayıca az olan moğol kuvvetlerinin galibiyeti ile bitmiş çarpışma.

mantığını birtürlü çözemediğim savaş.
şöyleki: baycu noyan dediğimiz adam ne kağan ne hakan sıradan bir ilhanlı generali. karşısındaki sultan ordusu nasıl olurda baycuya yenilir? yahu keykubat döneminde tırsan moğollar keyhüsrev döneminde lan bu daha çocuk bi şansımızı deniyelimmi demişler? neyse savaşa gelelim. koskoca selçuk sultanı yanılabilir insanlık hali ulan o çocuğun yanında hiçmi kumandan yok? hiçmi vezir, savunma bakanı vesaire yok? ulan 80 binlik selçuk ordusu 60 binlik moğol ordusunu üflese alacak hadi diyelim moğollar hilal taktiğiyle şaşırttı türk ordusunu ( mogol ordusuda komple türk bu arada ) ulan bizimkiler hiçmi taktik bilmiyor cevap niteliğinde ulan 20 binlik keşif birliğimi olur? tarihciler ya uzlaşamıyor, ya da pek fazla bilgi bulamıyolar savaşla ilgili. keyhüsrev naptın sen koçum?

birde şu iran mitlerini nasıl lakap yapmışlar keyhüsrevin gerçek versiyonunu zaten tong yabgu geçmişte silkmiş. sende adını hüsrev yaparsan senide gelir silkerler.

moğolların rahatlıkla kazandığı savaşlardan birisidir. türklük kenara atıldığında devletin nasıl dağılacağına dair çok büyük emsal teşkil eder. olay olay incelersek:

- anadolu selçuklularının kendini pers sanıp isimlerinin sonuna keykubat, keyhüsrev gibi ekler ekleyecek kadar asimile olmuştur. türk geleneklerinin azalmasıyla harp yeteneklerini tamamen yok olmuştur.
- moğollar karşısında durabilen tek kişi olan celaleddin harzemşah'ın barış isteğine rağmen yenilgiye uğratılmıştır. bu yenilgiden sonra moğollar elini kolunu sallaya sallaya iran ve azerbaycan'ı ele geçirmiştir.
- II. Gıyaseddin Keyhüsrev daha çok genç yaşta olup tecrübesizdir.
- hükümdarın kardeşini devirerek başa geçtiği için tepki çekmiştir. babasının seçtiği kardeşini devirerek boğması bazı devlet adamlarını kendisine küstürmüştür.
- hürrem sultan'a taş çıkaracak kadar beter gürcü hatun denilen hükümdarın eşi varmış. herkesten çok onu seviyormuş.
- saadettin köpek isimli önemli bir vezir kısa bir süre içinde ortadan kaldırılmıştır*. yetenekli insanlar mevkilerinden edilmiş yeteneksizlerle yerleri doldurulmaya çalışılmıştır.
- önemsiz bir isyan olan babai isyanı hemen bastırılamamış, bastırıldığı zaman ise türkmenlere çok zarar verilmiştir.
- en önemli müttefikleri olan eyyübilere ait olan diyarbakır kalesi alınmış ve müttefiklik bitmiştir.
- moğolların savaş yetenekleri ve güçleri bilindiği halde savunma savaşı yapılmamıştır.
- önce kuvvetler yenilgiye uğrayınca hükümdar soluğu antalyada almış ve bütün ordu dağılmıştır.

bu kadar olumsuz sebep olunca anadolu selçukluları bağımsızlığını kaybetmiştir. hükümdar kısa süre sonra ölmüş karısı ise güçlü bir devlet adamıyla evlenmiştir*. selçukluların yerine kurulan türk beylikleri moğollara karşı daha dik durmuş ve resmi dillerini türkçe ilan etmişlerdir. türk kültürüne verilen önem osmanlıları imparatorluk haline getirmiştir.

gıyaseddin keyhüsrev hünkarımıza gaz verilmesi ve bu gaz sonucundan TSD nin yıkılma sürecine girmesiyle pek çok müslüman tük şehrinin harap edilmesi.

türk tarihinde tam bir rezillik sembolü olan savaştır. yazıklar olsun.

1. alaeddin keykubat'ın savaş alanını terk edip ve savaştan çekilerek bu alanda tarihe geçtiği ve moğolların büyük bir zafer kazandığı savaştır. bunun sonucunda da selçuklu devleti yıkılmıştır.

1. alaeddin keykubat'ın savaş alanını terk edip ve savaştan çekilerek bu alanda tarihe geçtiği ve moğolların büyük bir zafer kazandığı savaştır. bunun sonucunda da selçuklu devleti yıkılmıştır.

(bkz: Tarihinin sadece zaferlerini konuşmak)

ilhalı moğollarının Anadolu selçukluyu dümdüz ettiği ve Osmanlının kurulmasına temel atan olay.

(bkz: ayn calut)

ile intikamı kıpçak kökenli bahri memlükler tarafından alınan savaş.

görsel

Savaşı anlatan bir çizim.

Anadolu Selçuklu Devleti ni moğol imparatorluğuna vasal yapan kazanılması çok kolayken 2.gıyaseddin keyhüsrev in tecrübesizliği yüzünden kaybedilen savaştır.