planlı eskitme

buna örnek olarak otomobil servisleri sektörü verebilir. milyar dolarlık sektör 0 km araçların 5 10 sene gibi bir zaman aralığında çıkartacağı sorunları gidermeye yönelik oluşturulmuştur. bir rivayet de hala taş gibi olan eski amerikan arabalarından sonra üreticilerin "aga biz bunu kusursuz yapıyoruz da bi alan bidaha 50 sene araba almazsa bizim ekmeğimiz, çorbamız nerden gelcek?" şeklinde akıl yürütmesi sonucu bugünkü üretim standartlarına gelinmesidir. bilişim sektöründe güncellenemeyen makinelerle her yeni teknolojiyle makineyi baştan aldırmaya yönelik politika da bu duruma örnek oluşturur.

günlük hayatta sürekli olarak başımıza gelen, ancak çok azımızın farkına varıp işte bu planlı eskitme dediği olgu. geçenlerde bozulan, çin malı gece lambasını örnek gösterebilirim. 12 voltla çalışan, minik halojen ampulu olan bir gece lambası bu. ampulün takıldığı yeri, yani duyun kablolarını kontrol ettim önce. iki kablonun birinde akım* var, birinde yoktu. ikisinde de olması lazım ki çalışsın.* görünüşte kablolar sağlam, iyi gözüküyor. ama nedense akım olmayan kabloda bir gariplik var. Orta kısmında ek yeri gibi duran kalın bir şey bulunuyor. bu ek yerine trafodan akım geliyor, ama ek yerinden sonra akım yok... ilginç. kabloyu oradan kesip yeni bir kabloyu bağlayınca lamba çalıştı! Yani kablonun o ek yerine, daha doğrusu araya, üzerinden elektrik geçtikçe eskiyecek bir parça koymuşlar. Parça ömrünü tamamlayınca iletim yani akım kesiliyor ve lamba çalışmıyor. Bu kadar basit...

bir de Adolphe A. Chaillet in yaptığı, 1901 yılından beri hiç sönmeden yanan bir ampul vardır. bu herşeyi açıklıyor aslında.

--spoiler--
Planlı eskitme teknolojik ürünün bir süre sonra ‘kasıtlı’olarak bozulması, güncellemelerin kesilmesi ile kullanılamaz hale gelmesi ve kullanıcının yeni bir ürün almaya itilmesi durumudur. Yani aslında ürünleri kullanabileceğimizden çok daha az kullanıyoruz. Bu teoriye göre ürünlerin gizli bir ömrü oluyor ve bu süreden sonra kullanılamaz hale geliyor.
Ürünün periyodik olarak biraz daha geliştirilmiş versiyonunun piyasaya sürülerek önceki sürümlerin niteliksizleştirilmesi de diyebileceğimiz Planlı Eskitme, “Neden telefonlarımız / bilgisayarlarımız bir süre sonra yavaşlıyor? Neden güncellemelerimiz kesiliyor?” sorularının cevabı olarak gözüküyor.
--spoiler--

Teknolojinin gizli gerçeği: ‘Planlı Eskitme’
--spoiler--
Teknolojinin gelişmesiyle ortaya çıkan akıllı telefonlarının ömrünün kısalığı şikayet konusu. Her yeni çıkan ürünle birlikte önceki ürünleri kullanmak biraz daha zorlaşıyor. Peki bunun nedeni ne? 'Planlı Eskitme' gerçek mi?
Akıllı telefon teknolojisi giderek gelişiyor. Ancak bir sorun hiçbir zaman ortadan kalkmıyor. Akıllı telefon kullanacıları telefon modelleri eskidikçe telefonlarının yavaşladığından, bozulduğundan şikayetçi. Üstelik modelleri eskiyen telefonlara güncellemelerin kesilmesi, kesilmese dahi gelen güncellemelerin telefonu fazlasıyla ağırlaştırması süregelen bir sorun.
Peki bu sorunun nedeni ne? Planlı eskitme teorisi ne kadar doğru?
Cep telefonları hayatımıza büyük bir kolaylık sağladı. Daha sonraları çıkan akıllı telefonlarla ise ilerleyen teknolojiyle neredeyse her işimizi cep telefonlarından yapabilecek halde geldik. ilk çıkan akıllı telefonlarla yeni telefonlar arasında ise büyük bir fark var. Ancak teknolojinin ilerlemesiyle birlikte teknolojik ürünlerin ömrü uzamadı aksine daha da kısaldı.
Kullanıcıların bir kısmı gelen güncellemelerle yavaşlayan veya arızalanan telefonları yüzünden yeni telefon alma ihtiyacı duyuyor. Bu noktada ise ‘planlı eskitme’ teorisi devreye giriyor.
PLANLI ESKiTME NEDiR?
Planlı eskitme teknolojik ürünün bir süre sonra ‘kasıtlı’olarak bozulması, güncellemelerin kesilmesi ile kullanılamaz hale gelmesi ve kullanıcının yeni bir ürün almaya itilmesi durumudur. Yani aslında ürünleri kullanabileceğimizden çok daha az kullanıyoruz. Bu teoriye göre ürünlerin gizli bir ömrü oluyor ve bu süreden sonra kullanılamaz hale geliyor.
Ürünün periyodik olarak biraz daha geliştirilmiş versiyonunun piyasaya sürülerek önceki sürümlerin niteliksizleştirilmesi de diyebileceğimiz Planlı Eskitme, “Neden telefonlarımız / bilgisayarlarımız bir süre sonra yavaşlıyor? Neden güncellemelerimiz kesiliyor?” sorularının cevabı olarak gözüküyor.
--spoiler--

bildiğiniz orospu çocukluğu.

samsung ve nokia telefonlarda olmayan olay. 10 yıldır kullanıyorum tık demedi.

hakkında gayet açıklayıcı bir yazıya buradan ulaşabilirsiniz:

http://webnoloji.net/gizl...ercek-planlanmis-eskitme/

(bkz: planned obsolescence)

Bununla ilgili guzel bir belgesel vardi youtube da. Izlemenizi tavsiye ederim. Ornegin kullandigimiz ampullerin belli bir sure sonra patlamasi buna bagliymis. Yani belirli bir calisma suresi belirleniyormus. Hatta bu olay cikmadan once uretilmis bir ampulden bahsediliyordu. 100 yili askin bir suredir hic sonmeden yaniyormus.

Planli eskitmeye uymayan ureticilere ceza bile kesiliyormus.

Plansız eskitmeden iyidir örnek isterseniz note 7 derim.

ortalama insan icin "amariganin boyuk oyunlari" ile "sallama la olur mu oyle sey" arasinda bi yerde. anlatmaya calistim anlamadilar. malzemelerin bozulma sureleri rahatlikla ayarlanabilir.

ayrica bi sure sonra cihazlariniz da update alimini kapatmaniz gerekir. akilli cihazlar icin takriben iki yilin ardindan diyebilirim.

isin ilginc taraflarindan biri su: bi kisiyi dunyanin duz olduguna ikna edebilirsiniz ama ayni kisiye planli eskitmeyi anlatamazsiniz. belirli bir salakliktan sonra sacma seylere inanilirken gercek seylere yuz verilmiyor.

Washington post tarafından batarya ömrünün önceki nesil cihazlara göre bariz şekilde azaltıldığı ispat edilmiş.

görsel

görsel

bizler de planlı eskitmenin kurbanlarıyız. ancak bunun nasıl bir plan olduğunu şimdiye kadar bilen çıkmadı.

planlı eskitme olmasaydı, satın aldığımız ürünlere bir ömür konmasaydı hiç patlamayan ampullerimiz, hiç bozulmayan saç kurutma makinelerimiz, arabalarımız olacaktı. çok sıkıcı olurdu. bulandan allah razı olsun.

her malzemenin fiziksel olarak fonksiyonunu yerine getirme süresi bellidir..

tabii ki son kullanıcı satınalabilsin diye üç ömürlük ürün tasarlanmaz..

planlı eskitme değil product lifecycle meselesi daha çok..

mesela tonla para verip x marka çamaşır makinesi alırsın 20 sene ekonomik ömrü vardır.

4’te birini verirsin 10 sene ekonomik ömrü vardır gibi gibi..

yazılıma şu kadar zaman sonra sikinti çıkar yavaş çevir eksik su al vs eklersen bu sık ve yanlış anlaşılan planlı eskitmeye denk gelir ki bu zaten planlı eskitme değildir.. eskiyen bir şey yok.. sahteciliktir..

en başından itibaren tasarımda yerini alan, bir ürünü satarken devamlılık oluşturmayı hedefleyen "money money money" in kibarcası diyebileceğimiz ticari anlayıştır.

üretim yapan ticari teşebbüslerin temeldeki en büyük hedefi "devamlılık" üzerine olduğu için, daimi olarak satış yapmaları gerektiğinden bu anlayışı aklınıza gelebilecek hemen her markada görebilirsiniz.

örneğin elektronik bir komponentte devrelere biçilen ömürle veyahut onu çalıştıran arayüz ya da programla yapılabilir.

örnek verecek olursak, mobil ürünlere gelen yeni yazılımların, o cihazı yavaşlattığı iddiası/gerçeğidir.

eylemli fesih gibi bir şey mi bu?

kapitalizmin geldiği son noktadır. şirketler artık öyle büyük öyle güçlüdür ki müşterilerine bunu rahatlıkla yaparlar ve devletler sesini çıkartamaz.

siz telefon alirken torunlarima birakirim diye mi aliyorsunuz? Alti ustu bi telefon la bu. biri bozulur, gider digerini alirsin.

allah belasını versin arçelik markasının. bir buzdolabı 10 yıl sonra perte çıkar mı yahu. üstelik her yaz arıza vererek. annem 1978 yılında aldığı buzdolabını 2006 yılına kadar kullandı yahu.

bir de ince çorap. bir çorap sadece bir kere mi giyilir, aldığınız paranın hayrını görmeyin emi.