bugün

herhangi bir şema formatında ve "ilişkisel olmayan" verileri depolayabileceğiniz veritabanı sistemlerine kavramsal olarak verilen isimdir. "hiç sql kullanılmayan" anlamından çok "sadece sql kullanılmayan" anlamı barındırmaktadır (not-only-sql). ayrıca şu ana kadar geliştirilmiş olan örneklerin gerçekten çok yüksek performansa sahip olduklarını da eklemek gerek. nosql veritabanı özelliklerini;

sql sorgulama arayüzü ve bildiğimiz sql sorguları ile çalışmıyor olmaları (sorgulama arayüzleri değişkenlik gösteriyor. json, rest, rpc vb.. şeklinde farklı api'lerle sorgulanabilen versiyonlar mevcut. ravendb ise tamamen linq ile sorgulanabiliyor!)
çok-ögeli (tuple) sabit ilişkisel şemalar yerine veri tipleri önceden belirlenmemiş ve genişletilebilir veri şeması kullanıyor olmaları
özellikle yatay ölçeklendirmeye göre tasarlanmış olmaları (facebook, google, amazon gibi her gün terabaytlarca veriyle haşır olan devlerin nosql veritabanlarını tercih etmesinin ana nedenlerinden)
veriyi disk ya da sadece hafızada taşıyabilir olmaları
şeklinde gruplandırabiliriz.
nosql kullaniminin asil amaci veri depolamada boyuttan kazanmak degildir bu gunumuzde en son problemlerden biri amac daha hizli sorgular ile kullanici dostu bir performans sunmaktir genelde. Nosql temelli veritabani olan mongodb populer programlama dillerine kolaylikla entegre edilip kullanilabilir mesela. Ama normal bilindik veritabani sistemleri kadar yayginligi olmadigindan cok kafa yormak durumunda birakir.
sql'e hayır değil,
"not only sql" anlamına gelen hede.

datayı daha farklı depolama yöntemi. google'ın bigquery'si böyle çalışır mesela.