mübeccel kıray

1945 sonrası değişen toplum yapısını ortaya koymuş, özellikle kırsal alanların yok olarak kentleşmenin artışı üzerinde durmuştur. dönemin paradigmasının dışına çıkamamış ve revaçta olan yöntemler ile incelemeyi tercih ederek 'gelişmekte olan' toplum yasalarını keşfetme çabası içerisinde olmuştur.

en çok yadırganacak çıkışlarından birisi de 'ilerleme' ve 'toplumsal değişmeyi' aynı bağlamda özdeş olarak değerlendirmesidir diyebiliriz.

behice boran'ın yazılarından etkilenmiş altyapı-üstyapı analizlerini önemseyerek kendi 'bilimsel sosyalist metedolojisini' geliştirmeye çalıştığını söyleyebiliriz.

özellikle sadece altyapıda oluşacak birikime değil üstyapısal olarakta elde edilecek birikimler ile toplumsal yapı analizlerinin yapılmasının önemli olduğuna vurgu yapmıştır.

ereğli ağır sanayiden önce bir sahil kasabası
örgütleşemeyen kent izmir

önemli eserleri arasındadır.

ülkenin en önemli akademisyenlerinden birisiydi. kendisi bilim dünyası için birçok akademisyen yetiştirmiştir.

Sevenleri ve arkadaşları ona "Beco" derlerdi. Kent sosyolojisi alanında öncü çalışmalar veren, Türkiye modernleşmesinin sancılarını en iyi aktaran bilim insanlarından biri oldu. 1923'te doğan Kıray'ın öyküsü Cumhuriyetin öyküsü ile iç içe geçti. "Soğuk Savaş" döneminin en baskıcı yıllarında Türkiye'de Toplumbilim öğrenmek ve öğretmek, araştırma yapmak için olağanüstü güçlüklere göğüs gerdi.

Umudunu ve mücadele gücünü hiç yitirmedi, öncü araştırmalara ve kuramsal modellere imza atmış, çok değerli öğrenciler yetiştirdi. 1944'te Ankara Üniversitesi Mezunudur. 1946'da Ankara Üniversitesi'nden antropoloji alanında doktora derecesi aldı. 1960 yılında ODTÜ Sosyal Bilimler Bölümü'nün gelişmesine emek verdi. 1973'te Morris Ginsberg Fellow" olarak Londra Ekonomi Okulu'na gitti.

Dönüşünde önce iTÜ'de, 1982'den sonra da Marmara Üniversitesi iktisadi ve idari Bilimler Fakültesi'nde çalıştı. Bu arada bir yıl, Teksas Üniversitesi'nde ders verdi. 1989'da emekli oldu. 2007'de istanbul'da yaşamını yitirdi.

Çalıştığı süre içinde Norveç bergen Üniversitesi, Kahire Amerikan Üniversitesi, ABD Berkley Üniversitesi ve Zürih teknik Üniversitesi'nde seri konferanslar verdi. ODTÜ Mustafa Parlar Ödülü, Eskişehir Anadolu Üniversitesi Fahri Doktor ünvanı ve Aydınlanma Kadınları Ödülünü aldı. Mübeccel Kıray, 1994 yılında Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) şeref üyeliğine seçildi. Türkiye'de sosyolojinin üniversitelerde kurumsallaşmasında önemli rol oynayan ve toplumsal değişmeyi el alma tarzı ile bir ekol oluşturdu.