gayda

Kamıştan yapılmış çift düdük ve tulumdan oluşan,tiz sesli,nefesli,iskoçların millî çalgısı.

iskoçların giydigi eteği mukemmel bir şekılde tamamlayan, bızım artvin yoresının tulumunun batı mutantına ugramıs hali gibi birşeydır. Çalmak için 2 silindir li 4 bar hava üretebılen bır akcıgere sahıp olmak gerektırebılır.

güzel ve doğru çalındığı zaman kulağa hoş gelen çalgı.

üflemeli enstrumanlardan biridir. gayda, iskoçya'yla özdeşleştirilmiştir bir çalgıdır. deriden yapılan tulumun üstüne kolla bastırılarak verilen hava, gaydanın ucundaki borulardan ses çıkmasını sağlar. m.ö. 100 yıllarında ortaya çıkan gayda, yalnızca iskoçya'da değil tüm avrupa'da çalınırdı.

(bkz: bergama gaydası)

inanilmaz etkileyici bir sese sahip iskoc muzik aleti.

(bkz: kaba gayda)

efendim lazların tulumudur düpedüz. isminin hikayesi de şöyledir:

hikaye bu ya bir gün idris ve cemal zamparalık yapmak için çömlekçi mahallesinde nataşa aramaya başlarlar. derken bir kadına rastlarlar en sonunda. gel gör ki hayat kadını rus değil iskoçtur. idris de cemal de uslu çocuklar olup kadın ayırmadıklarından bu kadını bir otele götürürler. ilk önce cemal, hanım kızımızla muhabbetler içinde olmak istediğini söyler idrise. idris kabul eder. lakin cemal bir türlü erekte olamamaktadır.

-ula idrüs pen tulum sesini duymayinca ha penum uşak harekata geçmayi.
-tamam daa! pen çalarim dişarida.
-haçan minnettar galurum sana eğer çalarusan.

derken idris tulumu çalmaya başlar. başlamasıyla birlikte cemal makine gibi bir performans sergiler. dışarıdan sesi duyulan bu hoş enstruman iskoç kadını da tahrik etmiştir. kadın kelt dilinde cemale bu büyüleyici müzik aletinin adını sorar. tabi cemal bunu anlamaz. işini bitirmiştir artık, kapıyı açar ve:

-gay daa. uşağım sen de gay. penum işim pittu.

der.

iskoç hanım kızımız da gayda olduğunu sandığı bu sarhoş edici sesler çıkaran müzik aletini hatıra olarak ülkesine götürür ve gayda karadenizin ve iskoçyanın ortak çalgısı olur o günden sonra.

şu şekildedir.

http://www.cnnturk.com/images/ks/tulum3008h.jpg

iskoçların ingilizler tarafından yasaklanmış olan yerel çalgısıdır. bir savaş aleti olarak kullanıldığı zamanlar görülmüştür, tarihin en gaz veren çalgısıdır bana göre. bu heriflerden william wallace gibi adamlar çıkmasına şaşmamalı.

bitlis'in hizan ilçesine bağlı bir kasabadır.

irlandalılar tarafından da kullanılmış bir çalgı. kanımca dünyanın en iyi ses veren müzik aletlerinden biri. bunun aynısı sayılabilecek derecede benzer tulum vardır bizde de (bkz: içimizdeki irlandalılar)?

erkan ogur'un bir enstrümantal şarkısıdır. insanı dinlendirir, hüzünlendirir. ellerine sağlık usta!

korpiklaani adlı grubun tuli kokko adlı eserinde ön plana çıkan ve çalan kişinin ellerine, parmaklarına sağlık dedirten muhteşem bir müzik aleti.

güzel bir örneği şurdan dinlenebilir;

http://nadishana.com/Medi...ebarNationalHymnGayda.mp3

Bitlis ilinin Hizan ilçesine bağlı bir köy.

ilçenin tüm köyleri için:

(bkz: Hizan)

görsel

fox kids'de korsan jack vardı. orada skit gibi çalmıştı gayda. anneme sorduydum da gayda dediydi. ayrı bi yeri vardır. gayda'nın değil, fox kids'in.

müzik aleti olmasının yanısıra mekadonya tarafından güzel oyun havasıdır.
http://www.youtube.com/watch?v=wOYUNrEW2iE

bir ömürlük misafir albümünden erkan oğur'dan dinlenendir.
[http://www.youtube.com/watch?v=lIOTflA2Myg ]

eteksiz çalmayınız.

memleketim geleneksel çalgısından * * tek farkı bizim tulumumuz tek kamış ile çalınır, onların gaydası birden fazla kamış ile.

iskoçya ile bütünleşmiş enfes enstrüman.

iskoçlar ile özdeşleşmiş olduğu halde amerikan filmlerinde öldürülen polisin cenazesinde mutlaka çalınan müzik aleti.

(bkz: hayda)