ayasofya kilisesi

fatih istanbul'u fetih ettmeden önce değil de fatih'in milleti müslüman olmadan önce ve hatta bizans-roma hristiyan olmadan önce de ayasofya (latince magna ecclesia) vardı.
ayasofya yapıldığında bizans hristiyan değildi. ayasofya artemis tağınağı üzerine inşa edilmiştir. kral ben hristiyan oldum, devletin dini hristiyanlık demiş ve ayasofyayı yaptırmıştır.
malum, din boyacı küpü değil. daldır çıkar işlem tamam. bir kararname tebliğ kanun ile bizansın dindar gençlik yetiştirmesi, insanların bir günde din değiştirmesi kitleler halinde tüm ülkenin bir günde 1 yılda 10 yılda 100 yılda hristiyan (veya herhangi bir din) inancı içinde olması düşünülemez.

bu yüzden ayasonya yapıldığında bırak türklerin müslüman olmasını bizanslılar bile topyekun hristiyan değildi.
bakınız türklerin bizans ile ile savaşlarında saf değiştiren başta türk kabileleri olmak üzere diğer slav kabileler ve anadoluya yerleşen türklerin şaman alt yapısı olan halklarla daha kolay kaynaşması ve anadolu halkının asimile olması.