devletlerin gizlice yabanci para basmasi

devlet teorileri adlı dersin hocası sertaç serdarın ilk derste öğrencilerine ödev olarak verdiği sorudur. kendisi bu soru hakkında tam bir cevap verememiş olmasına rağmen "sanıyorum ki uluslararası bir güven" cümlesiyle kendince bir cevap vermiştir. devletler el altından, gizlice para basmazlar çünkü "enflasyona neden olur ve paranın değeri düşer" dediysekte sertaç serdarın verdiği cevap "daha önce hiç denenmedi, böyle bir varsayım cevap olamaz" demiştir. kısaca bu soru sözlükteki büyük iktisatçıların cevabını bulacaklarını ümit ettiğim sorudur.

para basmanın getireceği ekonomik zenginlik, para bastığı anlaşılan devletin kaybedeceği kredibiliteyi kompanse etmez...

burada bahsedilen para miktarı 50$ 50.000 $ değildir..
sen şimdi basıcanki bi 3-5 milyar $ onuda bastığında sorarlar adama nerden buldun diye..
doğal olarak sende cevap veremezsin. o zaman ne yapmak lazımmış hiç karışmamak lazımmış..

yanlış anlaşılmış önermedir. basılan para gizlicedir. yani el altından... yani emisyon dışıdır... örneğin 100 milyar dolar basıldı ve fransadan karşılığı ticari mal alındı, helikopter, tank, uçak gibi... bunun ülkeye zararı olur mu ? bir de hatırlatalım basılan para sahte olduğu anlaşılamıyacak kadar gerçeğe yakın. iranın 1980lerde yaptığı gibi. iranın bastığı sahte dolarlar o kadar gerçeğine yakındıki FED basılan paraların sahte mi gerçek mi olduğuna anlayamadı ve iranın bastığı bu dolarları gerçek olarak kabul etti...

para basmak aslında zannedildiği gibi çok zor bir iş değildir.
ilker parasız der ki ; amerikan doları basmanın maliyeti size ipek kağıt ve yeşil renkli mürekkepten ibarettir yani bu kadar kolaydır fakat esas olan ekonomik dengeleri iyi kurabilmektir çünkü tek başına kağıt banknotlar fazla bi anlam ihtiva etmez ki 2. dünya savaşı yıllarında almanlar'ın el arabalarıyla kağıt para taşıdıkları unutulmamalıdır.

gizlice basmalarına imkan yoktur. çünkü para basmayı göze alabilmiş bir devlet bayaa yüklü miktarda basmalıdır ki anlaşıldığı takdirde kaybedeceği güvene değsin. bu kadar para da tüik verilerinde sahtekarlık yaparak gizlenebilecek miktarda olmaz. parasını bastığın devlet senin paranı basmaya kalkarsa sorunun cevabı tam olarak anlaşılır. karşılıklı hukukun korunması meselesi var.

Milyar dolarlar seviyesinde yapılan ülkelerarası ticarette para transferi tamamen kaydî kalemlerle yapılır. Yani diğer bir deyişle bastığınız sahte paraları uçakla yurtdışına yollayamazsınız. Doğal olarak basılan fiziksel para emisyona katılmalıdır. Bu durumda ekonomik analize devam edebilmemiz için ülkedeki kur rejiminin sabit mi dalgalı mı olduğu bilgisine ihtiyacımız olacaktır.

Şayet sabit kur rejimi varsa, piyasada oluşan döviz fazlası kuru aşağı çekecek ve döviz fazlası inanılmaz büyük olduğu için ekonomi büyük bir şok yaşayacaktır. merkez bankası bu durumda anında bastığı parayı geri çekmek isteyecek ve döviz alım ihaleleri açacaktır ve piyasadaki döviz fazlasını almak için piyasaya aynı miktarda yerli para cinsinden likidite enjekte edecektir. bu durumda piyasadaki para arzı artacak ve bu durum fiyatlar dengesini alt üst edecektir ve bu durum hyper-enflasyonla sonuçlanacaktır ve ekonomi krize girecektir.

eğer dalgalı kur rejimi varsa döviz fiyatları anında aşağı düşecek ve türkiye gibi bir üçüncü dünya ülkesinde dövizin böyle anlık dalgalanması yabancı yatırımcıların yerli para cinsinden tüm yatırımlarını satarak ucuzlamış dövizi alıp ülkelerine dönmelerine sebep olacaktır. böyle bir durumda ülkenin dış ticaret dengesi mahvolacak ve yine bir ekonomik krizle karşılaşılacaktır.

Eğer devlet tüm kredibilite risklerini alır ve bastığı kirli parayı sistem dışında aklayabilirse -ki bu durum bir devletin varlığıyla bağdaşmaz- belki kısa vadede bir ekonomik surplus sağlayabilir. fakat uzun vadede bu politika tamamen felaketle sonuçlanacaktır.

para basılırsa, o para senin iç piyasandan başka bir yerde büyük miktarlarda dönemez. çünkü o kadar büyük miktarlarda (milyar dolarlar) paranın yurt dışına çıkışı bir zamana yayılmalıdır ve bu süreçte çıkan para, dünyada dolaşan dolar miktarı arasında kaynayıp gider. ha eğer zamana yaymam, birden bire çantayla çıkarırım diyorsan atatürk havalimanında, banka aracılığıyla göndermeye kalkışırsan da bilgisayarın başında interpol tarafından yakalanırsın.

Aslında basacaksın bi 3-5 milyar dolar, çözeceksin her şeyi.

(bkz: akp kafası)

yıldız tilbe açık vermeyeydi iyiydi.