dostoyevski

André Suarès:

“Dostoyevski kırk iki yaşından evvel değerli hiç bir şey meydana getiremedi. Bütün büyük eserleri kırk ile öldüğü altmış yaşının doluluğu arasında yaratılmışlardır. Öteki Ruslar pek vaktinden evvel yetişmişlerdir: Puş­kin, Lermantov ve Gogol az fakat ateşli bir hayat yaşadı­lar.
Dostoyevski bu gençlerden değildir.

Rusya onu kaybetmeden az bir zaman evveli müstes­na, kendini Dostoyevski'de tekrar tanımamıştır. O mil­letinin kahramanı, düşünen adam, ırkı için çarpan kalb olmuştu ;amma ölümünden ancak beş altı sene evvel bu,
nihayet anlaşılabilmişti.
Bizzat Tolstoyun varmağa mu­vaffak olamadığı muazzam mertebeyi almak için yine de o uzak gayeye dokunması gerekmişti. Tolstoy yarım asra yakın bir zamanını memleketinin büyük sanatkarı olarak geçirebilmişti.

Dostoyevski ise yalnız birkaç mevsim bo­yunca, seven, kinlenen, düşünen, istiyen ve her şey için konuşan; evin sayılan büyük oğlu, bütün kardeşlere ön­der, Rusyanın adamı olmuştu.”