symbian

nokia'nın 2009'da satın alıp tamamen bok ettiği işletim sistemidir. bu işletim sistemiyle ilgili tüm gelişmeler nokia içerisinde yaşanan bürokrasiye ve şirkette çalışan linux-symbian çalışanlarının çatışmasına takılmış sonuç olarak sürekli yavaşlamıştır. http://taskumuro.com/arti.../the-story-of-nokia-meego buna bağlı olarak da sistem bir türlü oturtulamamıştır. s90 ve hildon desktop arayüzü gibi zamanının ötesinde devrim niteliğinde ve tamamen dokunmatiğe odaklı sistemler varken s60 yolunu tercih etmeleri de çok büyük bir hata olarak kayıtlara geçmiştir. Bunun yanında 2008 yılında büyük eksiklere ve hatalara sahip olan s60v5 yazılımı ile yetersiz hafızanın birleşmesi sisteme pek çok eleştiri gelmesine sebep olmuştur. bunu takiben symbian^3 de benzer eleştirilere maruz kalmış ve bir kısım kullanıcılarını symbian bu yüzden kaybetmiştir. bir diğer neden ise optimizasyondur. şu anda iphone'un kusursuz işleyişine, akıcılığına sürekli olarak kullanımı iyileştirmeye yönelik yapılan hata ayıklamaları ve düzeltmeler sayesinde ulaşılmıştır. nokia bunu symbian'da yıllarca yapmamıştır. bunun yerine yukarıda da belirtildiği üzere hem yetersiz donanımla hem de tuşlu cihazlar için tasarlanmış olan s60v3'ten devşirme, buglı s60v5 işletim sistemiyle kullanıcısını uğraştırmıştır. aynı hatayı symbian^3 ile devam ettirmiştir. şu anda nokia'daki en kullanılabilir symbian'lı telefon 808'dir. 603, 700, ve 701'den ayrı olarak bu cihaz üzerinde ekstradan optimizasyon çalışmaları yapılmıştır. cihaz akıcı ve hızlı çalışmaktadır ancak daha iyisi olabilir miydi? evet. çünkü symbian belle'de daha s60v5'ten kalma giderilmemiş pek çok sıkıntı bulunmaktadır dokunmatik girişindeki geç algılamalardan tutun tarayıcıdaki yakınlaştırma ve kaydırma hassasiyetine kadar pek çok şey düzeltilmemiştir.

en iyi topluluk desteklerinden birine sahip olmasına rağmen o topluluğu zerre dinlemeyen nokia zamanla bu topluluğu android'e, dolayısıyla da xda developers gibi android ağırlıklı topluluklara kaçırmıştır. nokia her ne kadar uğraşıyor gibi gözükmüşse de geliştiricilerini yeteri kadar ciddiye almamıştır. ciddi anlamda sağlam geliştirici potansiyeli varken symbian bunların hepsini nokia yüzünden kaybetmiştir. nokia'nın, symbian işletim sistemini açık kaynak yapma planlarını da iptal etmesi bu topluluğun küçülmesine katkı sağlamıştır. daha sonra symbian ^3'ün ilk sürümlerinin kaynak kodu sızmışsa da onunla uğraşacak nitelikte geliştirici olmadığından symbian^3 yerinde saymıştır. symbian foundation nokia tarafından satın alınmasaydı ve symbian planlandığı gibi açık kaynak yapılsaydı android işletim sistemi şu anda sadece ölü bir google projesi olurdu çünkü symbian'ın lisanslandığı, şu anda android'de olduğu gibi pek çok şirket bulunmaktaydı.
kullanımı sona eren, kapalı kaynak ve topluluk desteği olmayan işletim sistemleri ciddi olarak ölmüş demektir. bunu bilen hp web os'i açık kaynak yapmıştır ve sistem arkasındaki topluluk desteği ile canlılığını sürdürmektedir. * öte yandan maemo 5 ve meego gibi sistemler nokia tarafından destek görmemesine rağmen açık kaynak oluşları ve topluluk desteği sayesinde ayakta durabilmektedirler ve topluluğu ciddi projelere imza atmaktadır. (bkz: nitdroid) (bkz: apkenv) (bkz: preenv) (bkz: wazapp) (bkz: meecolay) vs.
bu işletim sistemine yapılan en büyük darbe ise nokia ceo'su stephen elop'un symbian ve meego için yaptığı "yanan platform" konuşmasıdır. gidişatı iyi olan ancak microsoft'un çıkarları doğrultusunda çok kötüymüş gibi gösterilen symbian, bu konuşmanın etkisiyle 2011 itibariyle kullanıcılarını ve varolan geliştirici desteğini tamamen kaybetmeye başlamıştır. bu olay nokia hisselerinin bir gecede dibe vurmasına sebep olmuştur ve ilk 2012'nin nisan ayından beri hisse değeri 5 doların üzerine çıkamamıştır. http://finance.yahoo.com/...cale=off;source=undefined;
satın alımdan sonra nokia'dan geriye kalanların hissesinde neredeyse iki dolarlık bir yükseliş yaşanmıştır. bu nokia'ya yapılan darbeyi iyi açıklamaktadır ve symbian işletim sisteminin aslında kötü bir konumda olmadığını, hala ilk tercih olduğunu göstermiştir.
nokia'nın artık telefon üreticisi olmamasına rağmen microsoft'tan kurtulduktan sonraki hisse değerindeki yükseliş: http://finance.yahoo.com/...cale=off;source=undefined;
Bir nokia çalışanından yanan platform ve meego ile ilgili gerçekler: http://felipec.wordpress....ement-with-elop-on-meego/
elop etkisinden bir grafik: görsel
aynı tarihlerdeki uygulama indirme rakamları: görsel
grafik kaynakları: http://communities-dominate.blogs.com/

sonuç olarak yazılanlar bu sistemin kötü olduğu anlamına geliyor mu? tabiki hayır. kullanıcıya verdiği imkanlar açısından symbian her zaman en iyi işletim sistemlerinden birisi olmuştur. en basitinden symbian kutudan çıkar çıkmaz hafıza kartına dahi oyun ve uygulama kurulumuna izin vermektedir. bazı işletim sistemlerinde olduğu gibi kırk takla atmazsınız. usb otg'su pek çok usb cihazını destekler symbian^3 olan her cihaz bunu kayıtsız şartsız destekler. bu özellikler android cihazlarda ya modifikasyon/rom ile ya da yüklü miktarda paralar harcanarak gelir. doğru donanım ve optimizasyon ile symbian android'den çok daha iyi bir işletim sistemi olabilecek potansiyeldeydi benzer donanımlarda bu cihazlar karşılaştırılırsa zaten bunun açık seçik ortada olan bir gerçek olduğu görülecektir.
ülkemizde malesef ilk akıllı telefonu 5800 olup bu sisteme bok atan ergenler bolca bulunmaktadır ancak yeni aldıkları android cihazlarından da fena tokatlar yemektedirler. telaşla sırf oyun oynamak için aldıkları *, kasım kasım kasılan ve şarjı bir gün gitmeyen android cihazlarını hızlandıracak romlar ve modifikasyonlar aramaktadırlar. durup duruken kapanan uygulamaları ve berbat hafıza yönetimiyle uğraşmaktadırlar.
symbian belle 256 mb ram ile stabiliteden ödün vermezken android'e artık 512 mb ram bile yetmemektedir. android sizden gizli olarak arkada bir sürü işlem yaparken/yapmaya çalışırken symbian'da açık işlemler her zaman açık, kapalı işlemler her zaman kapalıdır. yazılım bir şey yüklemek istediğinde veya bir işlem gerçekleştirmek istediğinde mutlaka kullanıcıdan onay alır. çok daha güçlü bir hafıza yönetimi vardır ve son sürümlerle bu en üst seviyeye taşınmıştır. sistem iddia edilenin aksine tarih öncesi değildir. günümüzde kullanılan symbian sürümü 2005 yılından kalmadır. çağın gereklerine de ayak uydurabilecek kapasitededir ancak yukarıda belirttiğim nedenlerden dolayı gerçek potansiyeli açığa hiçbir zaman çıkarılamamıştır. ayrıca yine iddia edildiği gibi symbian android çakması değildir, kesinlikle değildir. tersine android geliştirilirken ana ekranı hildon desktop arayüzü örnek alınarak yapılmıştır bu arayüz ilk olarak symbian s90'da kullanılmıştır. mobil işletim sistemlerinde widgetlar ilk olarak linux'lu maemo ve symbian'da görülmüştür. nokia başta olmak üzere samsung'un s60v3 ve s60v5'li cihazları sony ericsson'un symbian uiq kullanan cihazları; 7700, 7710, n800, n900 ve daha pek çok symbianlı ve maemo'lu cihaz bunlara en somut örnekler olacaktır. aynı zamanda çoklu ana ekran mantığı ve üst bardaki toggle'lar da ilk olarak maemo'da görülmüştür ve lisansı nokia'ya aittir. belle'deki drop down menu'nun android'e benzemesi(ki pek benzemiyor bana kalırsa) sadece bir tesadüftür. maemo'lu n900 toggle'larından bir örnek: görsel
beğenseniz de beğenmeseniz de symbian işletim sistemi akıllı telefonlar için bir kilometre taşı niteliğindedir ve hep öyle kalacaktır.
eski bir n8 kullanıcısıyım ve windows phone'a ile nokia ortaklığına sonuna kadar karşıyım. nokia'nın izlediği yol microsoft yüzünden bozulmasaydı şu anda çok daha kullanıcı dostu cihazlar kullanıyor olurduk. nokia'nın tüm telefon biriminin microsoft tarafından satın alınıp yok edilmesi de her şeyi açıklar nitelikte.

not: qt an itibariyle digia adlı bir şirkete aittir ve emin ellerdedir. ubuntu touch ve sailfish ciddi anlamda qt/qml kullanan yeni işletim sistemleridir. nokia qt'ye zamanında çok önem vermiştir ama teşvik ediciliği sadece reklamlarla sınırlı kalmıştır. gerek uygulama derleme programlarının zorluğu gerek bununla ilgili araçları öğretmek açısından yetersiz kalmıştır bana göre.