bugün

sivasın bir ilçesi.
özellikle sabah güneş doğarken mayıs ve haziran ayı civarlarında* sivas yönüne doğru hareket etme gafletinde bulunursanız çok korkunç bir biçimde güneş ışınlarının tam ufuk hattından gözünüze gözünüze geldiği ve artık araba kullanmanın imkansızlaştığı* yerleşim yeri.

herşeye rağmen bu ilginç tabiat hadisesinini bir kere de olsa görmek gerekir.
Coğrafi Konum : iç Anadolu bölgesinde yukarı Kızılırmak bölümünde Sivas ilinin batısında, ilçe toprakları ve merkez, batıda Almus ilçesi ve Artova, doğuda Sivas'ın Hafik ve merkez, batıda Yozgat'ın Akdağmadeni, güneyde ise Şarkışla ilçeleri ile çevrilidir. Sivas ilinin en geniş topraklarına sahiptir. Yüzölçümü 4095 km2, rakımı 1400 metredir. Bu toprakların ürün getirebilir arazisi 156.013 %38.3 mera arazisi 140000 %34.2 ormanlık arazisi, 22.225 hektar %19.8 dekar, taban arazi 9.340 dekar %2.3'üdür. ilçede kara iklim hüküm sürmektedir. Yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve yağışlıdır. Yeryüzü şekilleri Çal Dağı, Çamlıbel Dağları, Yıldız Dağı, Tura ve Gürcü Dağları bulunmaktadır. Önemli akarsuları Han deresi, Kümbet Suyu, Yıldız Irmağı ve Kızılırmak bulunmaktadır. Ayrıca onbir adet sulama göledi vardır. Bunların sıralanması şöyledir : Sarıçal, Altınoluk, Kerimumum, Çağlar, Aşağı Çakınak, Ilıca, Avcıpınarı, Kaman Etyemez, Demirözü, Yusufoğlan göletleridir.

ilçenin Tarihçesi : Yıldızeli ilçesi Osmanlı padişahlarından IV. Murat'ın Bağdat Seferi sırasında 1639 yılında Sadrazamlarından Kemenkeş Kara Mustafa Paşa tarafından askerlerin konaklama merkezi olarak kurulmuştur. Halen günümüze kadar camii ve hamam tarihi eser olarak korunmaktadır. ilçenin ilk ismi "Yenihan" olarak verildi ise de daha sonra Yıldız Dağından esinlenerek "Yıldızeli" olarak değiştirilmiştir. Yahu, Çırçır ve Direkli isminde üç nahiyesi ve 128 köyü bulunmaktadır.

Tarihi Değerleri :

Kemankeş Kara Mustafa Paşa Camii : Kemankeş Kara Mustafa Paşa 1640'ta camii,iki han ve bir de hamamdan oluşan bir külliye yaptırmıştır.

Camii, kuzey-güney doğrultuda dikdörtgen planlıdır. Tavanı yuvarlak ahşapların yanyana getirilmesiyle yapılmıştır. Tavanı beden duvarları ve iki büyük ahşap sütun taşımaktadır. Kuzeyde son cemaat yeri ile asıl ibadet alanı arasında kesme taş örgülü tek şerefeli minaresi yer almaktadır. Sarı kesme taştan inşa edilen camii büyük çapta onarım görmüştür.

Hamam : Camiinin güney batısında hükümet konağının arka kısmındadır. Kuzey güney doğrultuda camii ye paralel olup dikdörtgen planlıdır. Güney köşeleri kesme taş diğer cepheleri moloz taş örgülüdür. Soğukluk ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden oluşmaktadır.

Han : bugünkü hükümet konağının yerinde olan han yıkılmış sadece güneyde bazı duvar izleri vardır.

Şeyh Halil Türbesi : Aynı adla anılan köydedir. Dıştan kare planlı üzeri kubbe ile örtülü olup kubbeye geçişler tromplarla sağlanmıştır. Türbe iç duvarlarından ve kubbe eteğinde kalem işi süslemeler yer alır. Mihrap nişinin batısında köşk resmi ile üzerinde 1858 tarihi yazılıdır.

Akçakoca Köyü Türbesi : Türbe tamamen yenilenmiştir. Çevresinde devşirme antik parçalara rastlanmaktadır.

Banaz Köyü türbesi : 6*6 metre ebadında kare planlı dıştan sekizgen kasnaklı içten köşe üçgenleri yardımıyla kubbeye geçilmektedir.0.80m kalınlığındaki beden duvarları kesme taş kasnak ve kubbe moloz taş örgülüdür. içten sıvalı olup mihrap nişi sadedir. Plan tertibi malzeme ve mimari açıdan 15. yüzyıl yapısı olduğu inbahı vermektedir.

Kümbet Köyü Kalesi : Kümbet köyünün güney-batı yönünde kayalık üzerindedir. Kaleye ait duvar ve temel kalmamıştır. Yüzey buluntularına göre Roma döneminde yapıldığı tahmin edilmektedir. Kayaların oyulması ile merdivenli su yolu yapılmıştır. Yarıya kadar toprak ve taş doldurulmuştur. Bunlardan başka ilçe ve çevresinde höyük ve mağaralar bulunmaktadır.
tokat'tan sivas'a gidilirken, ilçe merkezinin 4 km kenarından geçilir. Tokat il merkezine yaklaşık 40 km, sivas'a ise 55 km mesafededir. Yıldız dağı'nın manzarası süperdir, özellikle güneş doğarken...
sivasın soğuk iklim bölgesidir...havalar bildiğim kadarı ile bir türlü düzelmezmiş..
o kadar soğuk olurki yazları bile geceleri soba yakılır.

(bkz: yıldız dağı)
sivasın küçük bir ilçesi.ama korkunç sayıda köyü varmış(130).
merkezi küçük sayılır.sadece tek bir caddesi vardır,ilçe merkezinin ortasından geçen.tokat,sivas,yozgat yol ayrımının merkezindedir.
toki evleri yapılmıştır bu da kira piyasasını oldukça aşağı çekmiştir.toki evlerinde 230 tl'ye, ilçedeki diğer evlerde de 25-270 tl'ye evler bulunabilir.
camileri bayram namazı hariç, ne cuma'da,ne kandil'de,ne de teravih'te dolabilir.en garip gelen yönü buydu.
ama tasavvuf ehli bir çok grup ve insan aktif olarak varlığını sürdürmektedir.
havası inanılmaz güzeldir.yayla diye nitelendirilebilecek serinlikte, muhteşem bir ayı yaz mevsiminde çok büyük ferahlıkla geçirdim şahsen.
sivasa yarım saat uzaklıktadır(45 km).
halı saha'nın haricinde herhangi bir sosyal aktivite bulunmamaktadır.ancak bir kaç iyi resaurantı vardır.
Taşın toprağın tezekle halay çektiği yerdir. Memleketimdir.
Memleketimin yıldızvari bir ilçesi.
onlarca gelişememiş ilçeden birisi,tipik anadolu kırsalı ve sivasın ilçesi.
Köyden hallice, sadece yerlisi için yaşaması kolay, sonradan gelen için alışması zor bir yerdir.
sivasın bir ilçesi. hem pir sultan abdalı hem hadiseyi çıkarmış bir ilçe. kafası karışık bir ilçe diyorum ben.
Doğu Anadolu ,iç Anadolu ,Karadeniz bölgelerinin kavşak noktasında bulunan Sivas ilçesi.