new york hava sahası

Evet uzun zamandır başlığını açıp yazmak istediğim, dünya havacılığı açısından çok çok çok çok önemli bir konu...

Amgötmemeci uludağ sözlük 'te madem adam gibi konuları ele alma yolunu seçtik, devam etmemiz lazım...çizgimizi, tamam bazen trollere cevaben bozuyoruz, ama iyice de zıvanadan çıkmayalım, di mi?...

Bu uzun olacak, ilgilenmeyene başka başlıkta iyi eğlenceler!!

New york hava sahası...dünyanın havacılığı açısından zurnanın zort dediği yer...çok çok karmaşık bir konu !!



New york da şimdiye kadar çok büyük bir uçak kazası olmaması, amerikalıların çok disiplinli adamlar olmasından...çok ciddi herifler. Almanlar gibi...başka yerde her yıl bi kaza olurdu ve çok insan ölürdü!!

Şöyle girelim---> iki adet uluslararası bağlamda çok yüksek kapasiteli havaalanı, bir adet %60 iç %40 dış hat çalışan havaalanı, bir adet, %90 iç %10 dış hat havaalanı ayrıca da dünyanın bütün business jetleri de orata iner.

4 aşırı aktif havaalanı !!

New York'taki olayın bir benzeri londra da da var, bir farkla - ingiltere küçük bir ülke, iç hat uçakları az, pekçok yolcu ülke içi yolculuklarını trenle gerçekleştiriyor.

Amerika da bu böyle diil, amerika çok büyük bir ülke (sanırsam dünyanın yüzölçümü olarak 3. Büyük ülkesi), türkiye de nasıl ana iç hat yolculuk aracı otobüstür, amerika' da o uçak !! Amerikan iç hat şirketleri çok büyük şirketler, iç hat uçan şirket airfrance'tan, finnair den falan büyük !! Çark, amerika da başka türlü dönmüyor. Mesafeler çok büyük, new york'tan chicago, amerikan filmlerinde bize sanki istanbul'dan izmit'miş gibi gösteriliyor, halbuki new york - chicago arası 2150 km !! Trenle, hızlı trenle bi de, 19 saat sürüyo!! Bu iki şehrin aralarında 1 saat saat farkı var !!

Bu iki şehri birbirlerine uçaklar bağlıyor.

Şöyle düşün, londra'dan dubai uçakla 6 saat sürüyor, boston'dan los angeles uçakla 7 saat sürüyor !!

Uçak olmazsa amerika da sistem yürümüyor!!

Bu neye sebep oluyor? Ya atlanta, detroit gibi anormal büyüklükte havaalanları lazım sana, ya da new york, new jersey gibi dar bölgelerde öyle çok büyük havaalanı yapacak alan yok, bir ya da iki orta boy havaalanının sadece iç hat uçuşlara yoğunlaşması gerekiyor.

Başka çaren yok !!

New york ta bu iç hat havaalanı la guardia ve newark. Ama sonradan onlar da yetmiyor, newark büyütülüyor, ek pistler yapılıyor, newark dış hatlara da hizmet vermek zorunda oluyor.

Bir de new jersey de teteborough havaalanı var, o küçük ve orta boy jetlere hizmet verebiliyor.

Bu işin devasa boyutta lojistik problemleri var, ona girersem bu uzun entry kitap olur, işin havacılık boyutu bu entry'nin konusu.

Jfk ve newark büyük uçaklara hizmet veriyor, bu havaalanlarında 4'er pist var. La guardia da 3 pist var.

Havacılıkta çok ünlü bu havaalanlarının hava trafikçileri. Çok beyin, çok üstün insanlar bu hava trafikçiler. Ünleri, çok hızlı konuşmaları, ve makineli tüfek gibi emir yağdırmaları...

Özellikle jfk hava trafikçileri dünyaca ünlü, zaten uçak kule konuşmalarının yayınlandığı websiteler var, bu sitelerin hastası olup radyo yerine bu kulelerin , newark da dahil, la guardia da bazen dahil, konuşmalarını dinleyen binlerce insan var.

Eskiden sadece jfk çok stresliydi, artık newark da öyle. Çok kere çift uçak kaldırıp çift uçak indiriyolar.

Yaklaşmalar, büyük problem. Büyük uçaklar, a380, a330, b777, b747, poposuna küçük uçak takamıyosun, küçük uçak "wake türbülansına" giriyo. Onları grup grup değişik sekanslar da indiriyolar...

Bu kule görevlilerinin en nefret ettikleri şey, emir tekrar etmek!! Sana şöyle şöyle yap, dedi, direkt başka uçağa yönlenmesi lazım, zamanı yok adamın... sen "ben son cümleyi anlamadım!" Dersen, ya da "anlamış gibi yapıp " kulenin dediği işi yapmazsan, adamlar onu radarda görüyo, sana geri dönmek zorunda kalıyo, ve seni azarlayabiliyo, ki bunun çok örneği var internette...

Dünyanın her yerinden uçak, traycon dan new york yaklaşmaya veriliyo..."dil problemin" olmayacak!! Çin uçakları problem, etiyopya, cezayur, mısır menşeili uçaklar problem, güney amerika uçakları eskiden büyük problemdi, artık o kadar diil.

O yüzden new york'a uçacak pilotlar, önce cockpitte eğitmen pilotlarla birlikte, uçağı yönetmeden önce oturup o stresi yaşamayı öğreniyolar. Konuyu kavradıkları izlenimi oluştuktan sonra new york'a uçak indiribiliyosun.

Bi de sana ne irtifa verilmişse, hangi açı verilmişse tam olarak o açıda o süratte, ve o irtifada uçacaksın...adam üstünden 200 altından 200m mesafeden uçak geçiriyo!!

Pilot olarak gerçekten gözünü dört açmak zorundasın new york'a inerken. New york'ta bu işi bugüne kadar kazasız bi şekilde kotarmış olmalarının ne kadar büyük bir başarı olduğunu size anlatabilmem mümkün diil !!

Tüm dünyada, tüm kurumlarda, tüm işletmelerde, insanın dahil olduğu tüm alanlarda hayal ettiğim zeka seviyesi ve disipline sahip olduğunu öğrenmiş olduğumuz hava sahası.
Hayran kalmamak mümkün değil.
Herkes böyle başarılı olacak, bir tane sorun kalmaz.