eksistensiyal ve kategori olarak içinde var olma

Bir şey"in içinde-var-olma"nın eksistensiyal ve kategori olarak farkıdır.

Not: eksistensiyal kullanımı yanlış değildir.

Eskiçağdan günümüze varolanlar hep kategorilerle ele alındı. Mekan bu kategoriler içerisinde en a zaman kavramı kadar tartışılır bir haldedir. Öyle ki mekanın nesnenin içerisinde bulunduğu şey mi, yoksa nesnenin aslında bedeni olarak bir yeri ama tinsel olarak anlamsız olan bir yeri mi ya da nesnenin bir mevkisi mi vb. Tartışmalar bugüne değin sürmüştür.

Heidegger bu tartışmanın gerekli olduğunu ama geçmişte yanlış bir biçimde yapıldığını söyler. Yani nesneleri kategori olarak ele almak ile dasein'ı (burada insan) kategori olarak ele almak aynı şey değildir. Kaldı ki nesnenin cismani-cisim ötesi olarak ikili tarzda incelenimi dahi bu ele alınışın hatasını ortaya koyar.

Bu yüzden heidegger dasein'ın kategori olarak "mevcut-olan" ele alınımının yanlış olduğunu ifade eder.

"Ona göre insanın kategorisi yoktur, eksistensiyalleri vardır."

Tırnak içerisinde cümle oldukça mühim. Zira eğer yanlış anlaşılırsa "insan beden ve ruhtan oluşur" gibi bir sonuca varılabilir. Bu yanlış anlaşılmayı önlemek adına: kelime anlamı var-olma olan Existentia kelimesini, var-oluş olarak kullanmalıyız.

Bu açıdan bakıldığında eksistensiyal olarak içinde-var-olma, içinde-var-olunan şey ile içinde-var-olan arasındaki mekansal bir ilişki değildir. Yani salt olgusal olarak var-olma ile eksistensiyal olarak var-olma aynı şey değildir. (Dasein'ın olgusallığı olmadığı sonucu çıkmaz, dasein başka türden bir olgusallığa sahiptir.)

Eksistensiyal olarak içinde var olma: içinde var olunan şey, içinde var olan şeyin -adeta- bir parçasıdır olarak var olma anlamında var-oluştur. (içinde var olunan şey, içinde var olan şeyin özsel konstitüsyonlarındandır)

Kategori olarak içinde-var-olma: oldukça basit bir şekilde nesneyi ikili ya da tekli olarak ele almakla değişmekle beraber mekansal olan bir şeyin içinde var-olma'dır.

insanın bilgiyi ve nesneleri sınıflamasının doruk noktasıdır. Ancak bu ayrılık tartışılabilir.