barnum etkisi

psikolog forrer tarafından tanımlandığı için forrer etkisi olarak da bilinir.

insanların kendilerini beğenme, özgün bulma ihtiyaçlarının manipüle edilerek, genel kişilik tanımlamaları kabul edilebilecek özelliklere sahip oldukları söylenerek, gaza getirilebilirliklerinden sözeder.

burçlarla ilgili başlıklardan görülebileceği üzere, kaba bir hesapla her 12 insandan birinin, dünya nüfusunun 1/12'si ile aynı özelliklere sahip olduğuna inanmaları örnek gösterilebilir. "aslında kararlı birisin, ama her zaman bir seçeneğin olabileceğine de ihtimal verirsin." dediğiniz kaç kişi "yok, bu ben değilim" der.

barnum etkisini akılcı kullanımı, "aslansın, kaplansın" gazıyla daha geniş kitleler üzerinde uygulanıyor mu, hacim arttıkça ismi değişiyor mu, bilemem.

ama kendini herkesten farklı görmeye teşne bizlerin gazla çalıştığı gerçeğini görenlere, yaşatacak büyük zevklerimiz var.*

Barnum etkisi, birbiriyle çelişik sözlerin birarada verilmesi nedeniyle, insanların, kendilerine özgü bir açıklama yapıldığı izlenimi edinmelerine karşılık gelmektedir.

"1948 yılında verdiği derste öğrencilerinin tümüne aynı falın yazılı olduğu kağıdı dağıtan B.R. Forer, öğrencilerinden kağıtta yazanların kendilerine ne kadar uyup uymadığını değerlendirmelerini ister. Öğrencilere dağıtılan kağıtta şunlar yazıyordur:

"Başkalarının sizi beğenmesine, size hayran olmasına ihtiyaç duyuyorsunuz, ama aynı zamanda kendinize karşı eleştirel olmaya da eğilimlisiniz. Kişiliğinizin bazı zayıf yönleri var ama genelde bunları telafi etmeyi başarıyorsunuz. Kendi yararınıza çevirebileceğiniz halde kullanmadığınız önemli bir kapasiteye sahipsiniz. Dışardan disiplinli ve özgüvenli gözükürken, içten içe kaygılı ve güvensizsiniz. Bazen doğru kararı verip vermediğiniz ya da doğru şeyi yapıp yapmadığınız konusunda kafanızda ciddi şüpheler uyanıyor. Belli bir miktarda değişiklik ve farklılığı tercih ediyorsunuz; kısıtlamaların, sınırlandırmaların içinde kalmak sizi mutsuz ediyor. Bağımsız bir düşünür olmakla gurur duyuyorsunuz ve başkalarının iddialarını tatmin edici kanıt olmadan kabul etmiyorsunuz ama kendinizi başkalarına açarken çok açık, çok içten olmayı akıllıca bulmuyorsunuz. Bazı zamanlar dışa dönük, sokulgan ve sosyalsiniz; bazı zamanlarsa içe dönük, sakıngan bir kapalı kutu oluyorsunuz. Bazı çok gerçekdışı arzularınız var."

Öğrenciler kağıtta yazılanlara 1 ile 5 arasında bir puan verir. Sınıfta yapılan değerlendirme sonucu herkes için kağıtta yazanların 4.20 civarında doğru olduğu ortaya çıkar. Forer'in bu çalışmasında insanların çok genel, hemen hemen herkese uyabilecek sözleri, biraz övücü bir tonda ise rahatlıkla kendilerine özgüymüş gibi algılamaya eğilimli olduklarını gözler önüne serildi.

Bu zaafın sebebi ise, insanların kendileri hakkında özellikle de bir şeyler duymaya olan kör edici ihtiyaçları. Olumlu düşünce ve biriciklik yanılsaması olarak açıklanan bu durum astroloji gibi, grafoloji gibi, falcılık gibi bilimsel olarak objektifliği kanıtlanamamış pek çok alana gösterilen yoğun rağbetin temelinde yatan en güçlü mekanizmalardan birini açığa çıkarıyor."

ülkenin neredeyse yarısının altında kalkamadığı etki. umut tacirlerine inanmak konusunda dünyada ilk onda olabiliriz araştırmak lazım amk.

Tanim: Söylendiğinde spesifikmis ve kişiye ozguymus gibi görünen ama aslında öyle olmayan, subjektif ifadelerdir.
Mesela "özel günlerinde alıngan anlasilabiliyorsunuz."

Burçlara inanan malların aaa tutuyor bak ben böyleyim demesini açıklayan teori.

burç ve fallara olan inancın bilimsel açıklaması.

Forer Etkisi olarak da anılan Barnum Etkisi, kısaca, kişilerin belirsiz ve genelleştirilmiş ifadeleri kendi kişiliklerinin doğru tanımları olarak kabul etme eğilimidir.

Barnum Etkisi, burçlar, falcılık ve kişilik testleri gibi paranormal inançları ve uygulamaları kabul etmeye yönelik davranışsal duyarlılığımızın altında yatan mekanizmaları açıklamaktadır.