taşlıcalı yahya

16. yüzyıl divan şairi. Kanuni'nin oğlu Şehzade Mustafa'nın boğdurulması üzerine bir mersiye yazmıştır.

"Bir demir dağı delüp boynuna almak gibidir,
Her kişi aşık olurdu eğer asan olsa"

şairimiz aslen arnavut olup kanuni döneminde askerdir. (bkz: kanuni sultan süleyman) emeklilik döneminde tasavvufa yönelmiştir.mersiye tarihimizde önemli yeri olan taşlıcalı yahya 1582'de ölmüştür.

divan edebiyatının mesnevi alanında en özgün şairi sayılmaktadır. eserlerinde iran örneklerinden yola çıkmaması, yerli renklere sık sık yer vermesi, yalın ve duru bir dil kullanması, divan şiirinin yerlileşmesinde etkili olmuştur.

eserleri:
divan
hamse ( gencine-i raz , şah u geda, gülşen-i envar, yusuf u züleyha, kitab- ı usul )
şehrengiz- i istanbul

divan edebiyatında mesnevi çığırının en önemli şairlerindendir. mesnevilerinde iran etkisinde kalmamıştır. şiirlerinde yerli renklere, özentisizliğe sade dil ve yalın anlatıma rastlanması, onun divan şiirinin yerlileşmesine katkısı olduğunu gösterir.

şöyle çok güzel bir beyti de var:

dar- ı dünya deli gönlüm gibi viran olsa
ne cihan olsa ne can olsa ne hicran olsa

kanuni sultan süleyman ın, öz oğlu mustafa yı, hürrem sultan ın oyunları sonucu öldürtmesi sonucu bu ağıtı yazmıştır. kanuni ye ayar veren cesur şairimizdir.

meded meded yıkıldı bu cihanın bir yanı,
ecel celalileri aldı mustafa hanı.

tolundu mihr-i cemali bozuldu divanı,
vebale koydular al ile al-i osmanı.

geçerler idi geçende o merd-i meydanı,
felek o canibe döndürdü şah-ı devranı.

yalancının kurı bühtanı bugz-ı pinhanı,
akıttı yaşımızı yaktı nar-ı hicranı.

cinayet etmedi etmedi canı gibi onun canı,
boğuldu seyl-i belaya tağıldı erkanı.

n’olaydı görmeyeydi bu macerayı gözüm,
yazıklar ona reva görmedi bu rayı gözüm.

keşke sevdiğimi sevse kamu halk-ı cihân
sözümüz cümle hemân kıssa-i cânân olsa.

http://galeri.uludagsozlu...9Fl%C4%B1cal%C4%B1-yahya/

döneminin en başarılı mesnevi yazarı. hamse sahibi.

Dâr-ı dünyâ deli gönlüm gibi vîrân olsa,
Ne cihân olsa ne cân olsa ne hicrân olsa.

ali şir nevai, nevizade atai ile birlikte hamse sahibi olan divan şairimizdir.

şairlere ve ilim erkanına hoş bakmayan osmanlı sadrazamı rüstem paşa ya hitaben bir şiir kaleme alan şairdir.

--spoiler--

gülmezdi yüzü mahşerde dahi gülmeyesi
çoğ iş etti bize sağlıkla olmayası

--spoiler--

murabba türünde başarılı örnekler vermiştir.

Divan edebiyatının en önemli mesnevi yazarlarından biridir; aynı zamanda hamse sahibidir. Ancak en bilinen eseri şehzade mustafa mersiyesidir.

şehzade mustafa'nın boğdurulmasından sonra ağır bir ağıt yazdığı için bu duruma çok bozulan rüstem paşa tarafından görevden alınması sağlanmıştır; uygun bir gelirle bir nevi zorunlu emeklilik hayatına sevkedilmiştir.

on numara bir mersiye yazmış ünlü şair.

Divan şairleri hakkında, saraya yaranmak için ve saray için yazarlardı diyenlere, öyle olmadığını gösteren bir örnektir

(bkz: şehzade mustafa/#32505036)

Daha sonra Rüstem Paşanın ölümünü görmüş ona da bir Mersiye yazmış. Mersiyeler bir üzüntü ve keder şiiridir. Bunun en güzel örneği de Kanuni’nin ölümü üzerine Baki’nin yazdığı mersiyedir. Yahya, Rüstem paşa için yazdığı mersiyede üzülmekten çok sanki sevinmiş gibidir:

N’ola ol gitdi ise bâkî kalan sag olsun

Yirde yatdukça babam oglı fülân sag olsun

Çok yaşasun bunı yazan okıyan sag olsun

Gülmez idi yüzi mahşerde dahi gülmeyesi

Çog iş itdi bize ol saglık ile olmayası

Rüstem için, öldüyse ne olmuş ki, geride kalanlar sağ olsun, bu dünyada yüzü gülmez idi, mahşerde de gülmesin diyerek, beddua etmektedir.

Ganîdir aşk ile gönlüm ne mülküm ne menâlim var
Ne vasl-ı yâra handânam ne hicrândan melâlim var

Ne sağ olmak murâdımdır ne ölmekten kaçar cânım
Cihânda hasta-i aşk olalı bir hoşça hâlim var

Ben ol hayrân-ı aşkım ki yitirdim akl u idrâki
Ne âlemden haberdâram ne kendimden hayâlim var

Ne meyl-i külbe-i ahzân ne seyr-i sohbet-i yârân
Ne ta’n-ı zâhid-i nâdân ne ceng ü ne cidâlim var

Cihân fânidir ey Yahyâ Hüvel-Hayyü Hüvel-Bâkî
Değişmem atlas-ı çarha benim bir köhne şâlım var

Ganîdir aşk ile gönlüm ne mülküm ne menâlim var
Ne vasl-ı yâra handânam ne hicrândan melâlim var

mersiye konusunda epey yetkin olmuş bir divan Piri. şair.

“Âdemoğlu âleme üryân gelir üryân gider
Nâle vü efgânile giryân gelir giryân gider”.

şehzade mustafanın acı kaybını yaşayınca kendini tasavvufa verip yaradana kul olmaktan başka gayreti olmamıştır ve bunları şiirlerinde belirtmiştir.

hem osmanlı askeri hem de divan edebiyatı şairidir.