emir timur

(doğum:8 Nisan 1336 Keş,ölüm:19 Mart 1405 Otrar).Kendi adıyla anılan Türk imparatorluğu'nun kurucusudur.
Türkistan'ın Keş şehrinde dünyaya geldi.Semerkand'ın güneyinde bulunan bu yerin,bugünkü adı "Yehr-i Şebz"dir.Babası,Barlas oymağının beyi Turagay (Turgay),annesi Tekine Hatun idi.Barlas boyu,Orta Asya'dan gelen bir Türk kavmidir.O devirde Barlas boyu,Çağatay Hanlığı'na bağlı idi.
Timur'un babası,1360'da ölmüş,onun yerine geçen amcası Hacı Barlas 'da 1361'de öldürülmüştü.Timur,o sırada 25 yaşlarında idi.Cesur,zeki,bilgili bir Türk asilzadesi olan Timur,siyasî ve askerî dehasını gösterecek her fırsattan yararlanacak,kısa zamanda yükselecek ve cihangir olacaktı.Doğu Türk Hakanlığı'nın tahtına çıkacak,imparatorluğun sınırlarını,itil (Volga)'den Hindistan'daki Ganj Nehri'ne,Tanrı Dağları'ndan izmir ve Şam'a kadar uzatacaktı.

iskender,Sezar ve Dârâ gibi ünlü cihangirlerin seviyesine çıkabilmek için(Ki hepsinden başarılı olmuştur),Timur Han,hepsi zaferle sonuçlanan 17 sefer düzenlemiş,27 ülkenin hakanına baş eğdirmiş,onlara baş olmuştu. Böyle bir şahsiyeti,çocukluğundan itibaren bazı özellikleriyle tanımak gerekir.

At binen,kılıç kuşanan,attığı oku yüzük deliğinden geçiren bir çocuk;on iki yaşında savaşa katılan bir bahadır;savaşlardan,savaş talimlerinden arta kalan zamanını okumakla,büyük âlimlerden ders almakla geçiren genç bir idealist;üç yüz kişilik bir kuvvetle on bin kişilik bir orduyu yenen eşsiz stratejist;bir savaşta ayağından yaralanan ve bu yüzden adının sonuna Fars dilinde "topal" anlamına gelen "lenk" sıfatı eklenen bir başbuğ (Türkler 'Aksak Timur' Batılılar 'Tamerlane' derler);dünya tarihini, özellikle Türk-islâm tarihini çok iyi bilen,dinin,ilim ve sanatın koruyucusu;Asya'da Türkçe'nin,Türk sanat ve kültürünün Fars kültürünün baskısı altında yok olup gitmesini önleyen,öne geçmesi,örnek olması çığırını açan hükümdar;aman dileyenin dostu,düşmanlarının acımasız baş belası,ama askerlerinin çok sevdiği hükümdar ve milletinin babası...

Bu kadar değil.Günahını sevabından,zulmünü adaletinden çok göstermek isteyenler de vardır.Kellelerden kuleler yaptığını,şehirleri yakıp yıktığını da hatırlatırlar.Yıldırım Bayezid'le savaşmış ve kardeş orduları birbirine kırdırmış olmakla da suçlanır.Gerçekten Ankara Savaşı'ndan sonra Osmanlı Devleti,bir süre bocalamış ve bir fetret devri geçirmiştir.Fakat aynı tarihçiler,hatta bütün tarihçiler,Timur Han'ın son ana kadar savaşı başlatmamak için,Yıldırım Bayezid Han'ın ise başlatmak için gayret gösterdiğini yazarlar.

Timur'u,Hristiyan Batı,zalim ve yıkıcı olarak anar.Timur Han, daha hayatta iken bu suçlamalara cevap vermiştir.O,ilhanlı Devleti'nin ve ona bağlı Çağatay Hanlığı'nın kargaşalıklar,entrikalarla sarsıldığı bir dönemde, yenilmez bir güç olarak ortaya çıkmıştı.Türk,iran ve Arap tarihçileri, bu kargaşalığa Yahudi tüccarların ve Hıristiyan misyonerlerin birinci derecede sebep olduklarını belirtirler.Bu tüccarlar ve bazı misyonerler Avrupa krallarına casusluk yapıyorlardı ve bunlar bütün Türkistan'a dolmuşlardı.Timur Han,bunların faaliyetlerine son verdi.Hindistan'dan Hıristiyan misyonerlerin kovulmasını,bu kıtada Müslümanlığın yayılmasını sağladı.Bunun için Hıristiyanlar,ona düşman idi.Timur Han,işgal ettiği yerlerde,Yunan ve Roma eserlerinin kalıntılarını,putları yıkmıştı.Bu yüzden ona,"yıkıcı" demişlerdir.

Ama ona kendi devrinin islâm âlimleri,"Kutbeddin","Sâhib-Kırân-ı Âzam Cennet Mekân" adını da vermiş ve böylece onun,dinin kutbu,en iler geleni;kutlu,güçlü ve cennetlik" bir hükümdar olduğunu da söylemişleridir.isfahan'da yetmiş bin kişiyi kılıçtan geçirip,kellelerini kule gibi yığması da "insan kellesinden kule yapan hükümdar" olarak anılmasına sebep olmuştur.Buna,kendisinin verdiği cevap şudur:isfahan'a bıraktığım memurlarımı ve beş bin kişilik askerimi,isyan edip bir tekini bile sağ bırakmadan kılıçtan geçirdikleri,dinsizlik ettikleri için..."

iran tarihçilerinin,Timur'un daima aleyhinde olmalarının, böylece, batıda olduğu gibi,doğuda da kötülenmesinin bir sebebi de şudur: Timur Han, iran seferinde,Şehname'nin yazarı ünlü şair Firdevsi'nin mezarına giderek,"Kalk, kalk da,her satırında kötülediğin mağlup Türk'ü şimdi gör!" demiştir.

Timur'un,islâmiyet'e öncelik vermek ve din adamlarını kullanmak suretiyle Türk milliyetçiliğini gerilettiğini söyleyenler de olmuştur.Ama o,kendi devrine kadar, Bilge Kağan'dan başka hiçbir Türk hükümdarın göstermediği bir anlayışla, gurur kaynağını şu sözlerle belirtmiştir:

Biz ki Melik-i Turan,Emîr-i Türkistan'ız,
Biz ki Türk oğlu Türk'üz;
Biz ki milletlerin en kadîmî ve en ulusu Türk'ün başbuğuyuz!...

Ankara Savaşı'nda,Yıldırım Bayezid'i yenerek Bursa'yı yakmasından sonra,Osmanlı tarihçilerinin de Timur Han lehine yazmaları beklenemezdi.Ama,yüzyıllar sonra,her şeyi daha tarafsızca değerlendirmek mümkündür.

Yaşadığı devirden,cihangirliğinden,yaptıklarından söz etmeden de,onun kimliğini belirttiğimiz zaman,büyüklüğünü ifade etmiş oluruz:

Timur Han,Sultan II. Murad Han'ın 1441 yılında yazdığı bir nâme ile kendisini Büyük Türk Hakanı olarak tanıdığını ve tâbi olduğunu bildirdiği âlim hükümdar Şahruh'un babası;şair hükümdar Hüseyin Baykara'nın ve bu gün Ay'ın en geniş kraterlerinden birine adı verilen Ay atlasında "Türk" adını bulunduran ünlü astronom Uluğ Bey'in dedesidir.

Timur Han,25 yaşlarında iken,Çağatay Hanlığı valilerinden Kazgan Han'ın emrine girdi ve büyük bir birliğin kumandanı oldu.Kazgan Han, onu kızı Olcay Türkân'la evlendirdi.Kazgan Han'ın düşmanları,onu pusuya düşürüp öldürdüler.Timur, Kazgan Han'ı öldürtenlere savaş açarak, hepsini ortadan kaldırdı.Bu başarıları karşısında,Çağatay Hanı,onu kendi hizmetine aldı ve Tümen Beyi yaptı.

Timur,bundan sonra nüfuzunu,gücünü hızla arttırdı.Hanlarla,beyler arasında sık sık meydana gelen çekişmelere karışıyor,durumu kendi lehine değerlendiriyordu.Devrin âlimleri,Timur'u,evletteki hızlı çöküntüyü durduracak lider olarak görmeye başlamışlardı.1370 yılında Timur,Belh şehrinde, mutlak hakim ve tam bağımsız bir duruma geldi.Fakat,Cengiz soyundan olmadığı ve Cengiz hanedanının büyük prestijinden de yararlanmak istediği için,Cengiz soyunun Çağatay sülalesinden Soyurgatmış Han'ı tahta çıkardı ve onu,hayatı boyunca, kukla bir hükümdar olarak yanında gezdirdi.Şeklen ona bağlı görünüyordu,ama mutlak hakim kendisiydi.

Belh'te toplanan Kurultay,Timur Han'a "Kutbeddin" ve Sâhib Kırân" unvanlarını verdi.Timur Han,kısa bir süre sonra başkenti,Belh'ten Semerkant'a nakletti. Bundan sonra,dört yöne başarılı seferler düzenledi.Çok iyi planlanmış taktikler uyguluyor,yıldırım savaşları yapıyor ve her seferini, zaferle sonuçlandırıyordu. 1371-1377 yılları arasında,Harezm'e üç sefer,Moğolistan'a iki sefer düzenledi.1378'de birinci Altın Ordu seferi ile ününü bütün dünyaya duyurdu. 1379'da Harezm'e bir sefer daha yaptı.1380'de Herat'a girdi ve böylece Harezm ve Horasan,tamamen fethedildi.1389'a kadar yaptığı seferlerle Turfan,Karaşar bölgelerini zaptetti ve Uyguristan'ı kendisine bağladı.

1390 ve 1391 yıllarında tekrar Altın Ordu seferine çıktı.Bu son seferi düzenlemesine,Altın Ordu Hakanı Toktamış Han'ın nankörlüğü sebep olmuştu. Çünkü önceki seferlerinde Timur Han,Toktamış Han'ı desteklemiş onun düşmanlarını bertaraf etmişti.Toktamış Han,bu destek sayesinde güçlenince bu defa Timur'a başkaldırmıştı.Bu seferinde,Doğu Avrupa'ya hakim olan Toktamış'ı yıkmak için, onun bütün ülkesini işgal etmek,tahrip etmek zorunda kalmıştı. Bu da, Rusya'nın doğup gelişmesine sebep olacak ve Timur Han,istemeden sebep olduğu bu gelişmeden dolayı,daha sonra,tarihçiler tarafından suçlanacaktı.

Timur Han,1401'e kadar yapılan dört seferle Irak ve Güney Anadolu, 1398-99 seferleriyle Hindistan Delhi Sultanlığı'nı,1401-1402'de Suriye'yi fethetti. Nihayet,1402'de yapılan Ankara Savaşı'nda,Osmanlı Devleti'ni de mağlup ederek itaat altına aldı.

Kıymetli bahadırlar sayesinde pek çok yer fethettim ve 27 ülkenin hakanı oldum" diyen Timur,hakanı olduğu ülkeleri şöyle sıralıyor:Turan,iran,Rum (Anadolu),Mağrib,Suriye Mısır,Irak-ı Arap,Irak-ı Acem, Mazenderan,Geylan,Şirvan,Azerbaycan, Fars,Horasan,Cidde,Büyük Tataristan,Harezm,Hotin,Kâbilistan,Bahter,Zemin,Hindistan...(Yirmi iki yer sayıyor,diğerleri de Gürcistan,Ermenistan gibi Kafkas ülkeleri).

Büyük cihangir,son seferini Çin'e yapacaktı.1404 yılı kışında,her tarafın karla kaplı olduğu bir zamanda yola çıktı.Ömrünün sonuna yaklaştığını seziyor,en büyük cihadı geciktirmemek gerektiğine inanıyordu.Çin sınırındaki Otrar şehrine geldiği zaman durdu.Burada ordusuna büyük bir geçit töreni yaptırdı.Kuğu avı düzenledi.Fakat Timur Han hastalanmış,yatağa düşmüştü.Hekimbaşı Fazlullah,ona ölüm döşeğinde olduğunu apaçık bildirdi.Bunun üzerine Timur Han,vasiyetini hazırladı.Saray adamlarını,orduda bulunan torunlarını yanına çağırarak,ölüm döşeğinde bir konuşma yaptı.

Timur Han,19 Mart 1405 günü vefat etti.Son sözü "Lâilâhe illallah" oldu. Cenazesini mumyalayarak Semerkant'a götürdüler.Sağlığında çok sevdiği torunu Muhammed Sultan için yaptırdığı türbeye,torununun yanına gömüldü.*

Tarihte savaş kaybetmeyen birkaç hükümdardan biridir.

aksak timur osmanlıyı yenmiş yıldırım beyazit ı esir etmiş o da kederinden zindanda ölmüştür.bundan sonra osmanlı fetret devrine girmiş ve yıllarca toparlanamamıştır.

(bkz: timur lenk)

asya fatihi ünvanıyla ün yapmış hükümdar ve komutan.1336'da semerkant'ta doğdu. cengiz han soyundandır.bir kaza sonucu bir eli ve bir ayağı sakat kalmıştı. bu nedenle ona aksak timur anlamında timurlenk adı verilmiştir.36 yıl saltanat sürmüş, toprakları doğuda çin'e,batıda bizans'a,kuzeyde rusya'ya kadar uzanan bir imparatorluk kurmuştu.1405'te ölümünden sonra imparatorluk parçalanmıştır. türbesi semerkant tadır.

27 ulkenin hakani olmus buyuk hukumdar.

istila yöntemi yerine devletleşmeyi seçseydi osmanlı devleti yerine timur devletini anıyor olabilirdik yüzyıllarca üç kıtaya hükmetti diye..güçlü bir ordusu vardı iyi bir komutandı fakat torunlarına kurulu bir devlet yerine himaye altına alınmış istila edilmiş topraklardan başka birşey bırakamadı,nitekim devletin ömrü ondan sonra pek uzun olmadı.burdan da anlaşılır ki devlet demek etrafı çitle çevrilmiş toprak demek değildir.

timur han vefat ettiği vakit, zamanındaki evliyadan bir zat şöyle demiştir:

timur mürd ve iman bürd...yani "timur öldü ve imanı da beraber götürdü".

rivayete göre anadolu'ya girdikten sonra büyük bir hızla ilerlemiş ve geçtiği her yeri yerle bir etmiştir. sivas'a şehrine geldiğidne teslim çağrısı yapmış ama kabul edilmeyince şehri ablukaya almış. şehir öyle bi direnmişki, açlığa, şehirde deneyimli asker olmamasına, fillere ve zamanın en iyi savaş teklonojisi içinde üretilen mancınıklara, ordunun yardıma gelmemesine yani aklınıza gelen herşeye. timur sivas'ın bu direnişi karşısında resmen deliye dönmüş. kendi kendine "aq ben bütün orta asya'yı fethettim, şu dandik kenti ele geçiremiyorum" demiş. ardından askerlerin sabrı tükenince enerjisini yıldırım bayezid'e saklamak için anlaşma önermiş ve içeriden kimsenin kanını akıtmayacağına söz vermiş. timur'un sözüne inanan sivaslılar kalenin kapısını açmışlar. neticesinde timur kendisine direnen herkesi ya yakmış ya da boğdurtmuş. sonucunda sözünü tutmuş, kimsenin kanını akıtmamış.

lenk topal demektir, timur lenk de topal timur manasına gelir, beyazıtın da bir gözü körmüş, bir rivayete göre şu olay gerçekleşmiştir;

beyazıtı esir eden timur birden kahkaha atmış, ne olduğunu soran beyazıta, sen bi kör ben bi topal, hükümdarlık bize nasipmiş de ona gülüyorum demiş.

timbır lenk (bkz: #2337694)

altınordu devletini yıkmasıyla rusya'nın önünü açmış hükümdardır. şimdi kuzeyimizde kocaman bir türk devleti olabilirdi.

bıyıkları ve goz sekli ile pekcok siyasi fanatige ilham vermis tarihsel bir agabeydir.

şair hükümdardır.

biz ki melik i turan
türk oğlu türküz
ulusların en kadimi ve ulu'su
türkün başbuğuyuz

dizelerinin sahibidir. ayrıca iranı fethettiğinde firdevsinin mezarına giderek:

'kalk, kalk da her satırında aşağıladığın mağlup türkü şimdi gör' dediği söylenilir.
pozitif bilimlere büyük önem vermiştir.

barlas türklerindendir.

16 büyük türk devletinden biri olan timur devletinin kurucusu. onun kazandığı savaşlar ve topraklar hakkında fazla söze gerek yok ne kadar kabul edilmese de cengiz han'dan bile fazla büyük bir toprak parçasına sahip olmuştur çünkü cengiz devleti cengiz han'ın ölümünden sonra en büyük haline gelmiştir. timur devleti ise orta asya , suriye,ırak,kırım,rusya hindistan,iran,doğu anadoluya timur yaşarken sahip olmuştur ayrıca timur cengiz gibi han soyundan gelmez timur'un babası sadece bir uç beyidir.
timur'un aslında fazla övülecek bir tarafı yok çünkü dünyadaki tek hakan olma sevdasıyla savaştığı devletlerin nerdeyse tamamı müslüman ve türk devletleridir. timur'un girdiği şehirlerde yaptığı yıkımlar orta asyaya çok zarar vermiştir. timur her girdiği şehirden bilim adamları ve zanaatkarları da toplayarak bu şehirlerin geleceğini yok etmiştir.
herkesin bildiği gibi altınordu devletini yıkarak rusların güçlenmesine neden oldu. timur'un ölümünden sonra kurduğu devlet kısa sürede yıkılıp dağıldı ve bu zamandan sonra orta asya da bir daha büyük bir türk devleti daha kurulamadı timur aslında doğu türk tarihini sonlandırmış kişidir , türk tarihi bundan sonra batıda osmanlıyla devam etmiştir ayrıca osmanlının da orta asyayla ilişkilerinin soğumasına neden olmuştur. yıkılan devletinden sonra orta asyada küçük bir çok hanlık kurulmuş ve bunlar birbirleriyle savaşarak iyice güçsüz hale gelmişlerdir sonunda rusya bunları tek tek yutarak orta asyayı işgal etti. timur enver paşa gibi hırsıyla kendinden sonra tufana neden olmuştur. timurun dünyaya faydalı bir kaç şeyi torunu uluğ bey ve kısa sürse de hindistandaki babür devletidir.

(bkz: timurlenk)

(bkz: topal timur)

timurlenk çekik gözleri olan ama güzellikten pay almamış biri olarak pek ahım şahım biri değilmiş. çevresindekiler ve nasreddin hoca " çok uzun olan saçlarını kestirirsen belki yakışıklı olursun " demişler.
böylece timurlenk sarayın berberini çağırtmış.
bir kadınınki gibi uzun ve topuzlu olan saçlarını sıfıra vurdurmuş.
tıraş olduktan sonra berberin uzattığı aynaya bakan hükümdar bir de
görmüş ki kabağa dönen başı daha da çirkin olmuş. bu durum canını çok sıkmış başlamış ağlamaya.
buna çevresindekiler ve nasreddin hoca da katılmış. timurlenk kısa bir süre sonra ağlamayı kesmiş. başbuğun sustuğunu gören saray mensupları da susmuşlar. ancak nasreddin hocanın susmadığını gören timurlenk,
"hoca ne ağlar durursun? ben aynaya baktım, daha çirkin olduğumu görünce üzüldüm. onun için ağladım ama sustum.sen ise hala ağlar durursun??"
nasreddin hocanın yanıtı kısa olmuş. " sen aynaya bir kez baktın, ne denli çirkin olduğunu gördün. yarım saat ağladın. ben ise seni bu çirkin halinle hep karşımda görüyorum, onun için ağlıyorum." demiş. *

atlı birlikleri ile ün salmış kumandan, devlet adamı, filozof. dünyanın en süratli ve hareket kabiliyeti en yüksek ordusunu yaratmıştır.

14. yüzyılda kendi adını taşıyan bir imparatorluk kuran "aksak" lakaplı devlet adamı.

Türk-Moğol geleneğinden gelen orta-asya türk devletini yönettiğinden dolayı Aslında devletinin hükümdarı olmayan adamdır çünkü Doğrudan Çengiz Han soyuna dayanmamaktadır soyu ve iktidarı resmi olarak çengiz soyundan birindedir. Kimi kaynaklar Çengiz Han soyundan geldiğini söyler ya o yazdırmıştır böyle bir şeyi ya da şuan ki tarihçiler uydurmaktadır bilemem. Kimi kaynaklar Türkleşmiş bir moğol olduğunu da söyler Ki bu benim için pek bir şey ifade etmez çünkü o devirde kanları yanyana akmış, karşı karşıya vuruşmuş birlikte devlet kurmuş kız-alıp vermiş iki kardeş ve kahraman milletin hangisinden olursa olsun Irki olarak büyük bir fazilete sahiptir.

Timur'un barbarlığından demvuran tarihte taraf tutan sözde tarihçiler Timur'un avrupa'da rönesanstan kaç yüzyıl önce ortaasyada ilmi, dini, felsefi rönesans yaptığından bahsetmezler.

Türklerin birbirleriyle mücadele etmesi kimi zaman Türklüğü zayıflatmış olsa bile Türk tarihi boyunca Türklüğe güç vermiştir aslında. Timur'un anadolu'ya akınları Anadolu'nun Türklemesinde bir başka büyük rol oynamıştır. Kendisiyle gelen Orta-asya türkleri, Tatarları ve Moğolları Türk Moğol imparatorluğundan sonra en büyük Türk göçünü başlatmıştır anadolu'Ya.

Beyazıt ise ankara savaşında hayatının hatasıyla ipleri timur'un eline vererek yenilmiştir. Kanımca onun bu hatasının nedeni Yıldırım olmasıyla ilişkilidir. Sen yıldırımsan karşındaki De Aksaktır.

şüphesiz tarihin gördüğü en büyük askeri ve siyasi deha ulu önderimiz Mustafa Kemal Atatürk 'ün de hayranlık duyduğu ve "tarihin en büyük komutanı" olarak tasvir ettiği, yer yer kendisine de örnek aldığı büyük türk imparatoru...

moğol hükümdarı.
hani şu topal olan.
yağmacı.
sadece ayağı değil ,zihni de topal..
vandalist işte..

türkün türkten başka dostu yok derler. aslında ne kadar yanlıştır. timur bu tezin aksini ispatlayan örneklerden sadece birisidir. yıldırım beyazıdı ankarada devirip, cihan hakimiyeti idealine bir adım daha yaklaşan fakat buna ömrü yetmeyen,bir türk devletine ağır bir darbe vuran devlet adamı ve askerdir. ordusu dönemin en hızlı en güçlü ordusudur. ordusunda fillerden bahsedilir,ki bunlar dönemin tankları görevini üstlendikleri aktarılır. aslında padişah değildir. tahta çıkmamıştır.çünkü hanedandan değilidir. sembolik olarak hanedandan birini tahta oturmuştur. yönetim kendi elindedir.
topaldır.turk dunyasınıda topallaştırmıştır.osmanlıya ve altın orda devletine verdiği zararlar yuzunden osmanlı devleti 11 yıllık bir fetret dönemine girmiştir,altınorda devleti ise zayıf düşüp yıkılmış ve ruslar yavaş yavaş toparlanmaya başlayıp sonrasında osmanlının 200 yıl başını feci derecede ağrıtmıştır.

neden osmanlı'ya saldırdığını sorsan kendisi de bilmez. hiç sevmediğim tarihi kişiliktir, osmanlı'ya saldırmak yerine birlik olup avrupa'ya saldırsalar bugün viyana müslümanların yaşadığı bir şehir olabilirdi. ah timur ah, tarih seni affetmedi ve affetmeyecek.