kış savaşı

30 kasım 1939 - 13 mart 1940 arası sürmüş ve 2. dünya savaşının önemli cephelerinden biri olmuş savaş.

savaş öncesinde sovyet rusyanın, baltık denizinde küçük bir kıyısı vardı. çünkü leningradın 32 km batısında finlandiya toprakları başlıyordu. sovyet rusya leningrad'ın güvenliği için karelya bölgesinin bulunduğu 1700 km karelik alanı istemiş ve rusya-finlandiya sınırının orta kesimindeki 3500 km karelik alanı vermeyi taahhüt etmişti. ancak finlandiya bu talepleri reddedince, sovyet rusya savaş ilan etmeksizin finlandiya sınırını geçmiş ve terijoki (bugün zelenogorsk) kasabasında Fin komünist Otto Ville Kuusinen'in başkanlığında kukla bir devlet olan Fin Demokratik Cumhuriyeti'ni ilan ettirmişti. Finlandiya-Rusya sınırının çeşitli cephelerinden giren Rus saldırıları kısa sürede durduruldu. Finler, Tolvajärvi (bugün Tolvayarvi, Rusya) ve Suomussalmi savaşlarını kazanmak suretiyle kanatlardan sarkıp ikmal hatlarını kestiler ve ikmal olanaklarından yoksun Rus birliklerine saldırarak onları dağıttılar.

Özellikle Fin ordusunun kayakçı birlikleri büyük başarılar kaydettiler. Ani saldırıları ve çekilişleri özellikle ormanlık bölgelerde işe yarıyor ve Ruslar henüz tepki gösteremeden operasyonlar bitiyordu. Doksan bin kadarı kadın savaşçılardan oluşan bu birlikler Ruslara çok zor anlar yaşattılar. Bu yüzden Ruslar, Karelya yarımadasının doğusunda bir ilçe merkezi olan Rautu (bugün Sosnovo)'yu 25 Aralık'ta alabildi.

1940 yılının şubat ayı gelindiğinde Fin orduları için Leningrad'ın hemen kuzeyindeki Mannerheim hattını devamlı takviye alan Rus kuvvetleri yüzünden tutmak olanağı kalmamıştır . Nihayet hattın batı kanadında bulunan Summa (bugün Soldatskoye), 2 haftadan beri süren yoğun Rus saldırılarının karşısında 15 Şubat'ta Sovyetlerin eline geçti ve hat yarıldı. Böylece Ruslar, Karelya yarımadasının en büyük, Finlandiya'nın 2. büyük kenti olan Viipuri (bugün Vyborg)'ye doğru saldırıya geçtiler.

6 mart 1940 da Fin hükümeti, Ruslar'la barış görüşmeleri için masaya oturmaya razı oldu. Bu sırada Rus kuvvetleri Koivisto (bugün Primorsk)'yu ele geçirmiş ve Viipuri'ye dayanmıştı. Lakin Ruslar daha fazla toprak isterler bu kez, ama kazanan taraf olmalarına karşın, Stalin insaflı davranacaktır. Fin Savaşını bir an önce bitirmek istemektedir. Bir milyon dolayında askerini savaşa sürmüştür. Esasen savaşmak planlarında yoktur , görüşmeler ve önerileri yoluyla hedeflerine ulaşmayı planlamıştır. Fin hükümeti çaresiz kabul eder. 13 martta imzalanan moskova anlaşması'yla finlandiya hangö kentini, viipuri dahil karelya kıstağını, salla ve petsamo (bugün pechenga) bölgelerinin doğusunu sovyet rusya'ya verdi. Savaş boyunca Fin kayıpları 25 bin ölü ve yaralıdır. Sovyet kayıpları ise 49 bin ölü, 158 bin yaralıyı buldu. Ancak Finlerin kaybettikleri toprakları geri alma arzusu yüzünden barış sadece 1 yıl sürdü ve Finlandiya, Almanya'nın yanında savaşa girdi. bu savaşın bir özelliği de fin kayakçı birliklerinin tüfekli saldırılarla rus birliklerini tabir-i caizse avlamaları, daha sonra olimpiyat sporu olacak trap'in doğmasını sağlamıştır.

(bkz: itinayla ukte doldurulur)