celismezlik ilkesi

varlık ilkelerinden birisidir. a, a olmayan değildir şeklinde gösterilir.
ontolojik ifadesi: bir şey aynı zamanda hem bendisi hem de başka bir şey olamaz.
mantıksal ifadesi: bir yüklem bir özne hakkında hem söylenmiş hem de söylenmemiş olamaz. bir yargı aynı zamanda hem evetleyici hem değilleyici olamaz.
epistemolojik ifadesi: bir yargı hem doğru hem yanlış olamaz.

diyalektik söylemin tabiri caizse yardırarak içinden geçtiği ilkedir. öyle ki, diyalektik adını verdikten sonra bir sözce, çelişik bir düşünme yolunu diyalektik kılıfında öznelerarası alana dahil edebilmektedir. bu durumda diyalektik, dolayımsız düşünmeye açılan bir arka kapı işlevi görmektedir.

(bkz: kafa karıştırıcı başlıklar)