kıbrıs türkçesi

Çok yakın arkadaşlarım kıbrıslı oldugu için sunu soyleyebilirimki ilk zamanlarda biraz zorluk cekilse de sonra anlasılıyor.

orada öğrencilik yaptığım sıralarda bi arkadaşa araba çarpmıştı çok önemli bişey olmadı ama aralarında çıkan tartışma karakolda bitti. olayı anlatan kıbrıslı kardeşimin kullandığı cümle '' basarı basarım boruya duymaz geldi kendini çarptı bana''

kıprıs türkçesi *

yillarca ingiltere somurgesinde kaldigi icin genis zamanla konusan insanlardir. onlari kati ingiliz kanunlarinda somurge olarak dillerini kaybetmedikleri icin kutlayacagimiza, dalga gecme durumsali vardır. ayrica su inanisla yasamaliyiz ki sive onemli degildir; onemli olan turkce konusmaktir.

Hemen hemen hergün iş için maruz olduğum konuşma şeklidir.

-Mavi hanııııım bi dakkacık beklersin?
-Aloo mavi hanııım, ....dir ben,iyisiniz?
-Azcık pahalı değil?

bide yaran yaşanmış diyaloglar vardır ki yaklaşık şu şekildedir
ön bilgi:bu yaran arkadaş türk hükümetinden burs almaktadır ve ac,bilac hergun makarnaya dayanmış ülkenin kendi öğrencilerine o yayvan,umarsız tavırla:
sizing buraları çok ucuzz der.yarar ki heminde çatadanak

mi ve mı eklerinin günlük hayatta kullanılmaması, sorunun vurguyla sorulması ve şivesi dışında Türkçe'nin aynısıdır.Tabiki yıllar boyunca Kıbrıs'ta egemen uygarlıkların ; ingilizlerin, Yunanlıların, Osmanlıların ve Venediklilerin adada konuşulan dil üzerinde etkileri olmuştur.Türkiyeliler'in sıkça kullandığı lan yerine be'yi kullanırlar.Hade be yalançı ya da yapma yahu, hadi ordan manasındadır mesela.K'ler bazen g ( kaynat- gaynat o yumurtayı/ kendisi- geni, ben gittim- ben gaçtım.),-ız'lar - ık olur.( yaşarık işte iyi kötü).Küçültme ve sevimlilik anlamında -cik, -cık eklerini çok severek kullanırlar.(mesela ne güzel gızcık, oğlancık) .
araba çarpmaz- basar.
direksiyon -dümen'dir
korna- boru
çişi gelmek - işenmek
kapat çeneni - haspa çıkar/ziligurti
yemek koyulmaz- kurtarılır
dalga geçmek- ilişmek
sakar- şaşuri
otobüs- bas
kova- lenger
paspas- mop
bulaşık- gap
kuşkonmaz- ağrelli
fesleğen- feslikan
cikolata- çukulata

turk bir bayan ve kibrisli bir erkekten olusan bir cift arasinda gecen hararetli bir tartismada, bayanin 'cok vurdumduymazsin' seklindeki sitemine,erkegin; deyimin gercek anlamini anlayarak 'ne zaman vurdun da duymadim' savunmasiyla cevap verdigi, gorenleri gulmekten yerlere yatiran;bizim de bir cok ozelligimizin onlara komik gelebildigini dusundurten ilginc dil.

al şu çikını* kiçına* koy. *

doğrusu kıprıs türkçesi olan başlık. *

napannn bee gardaşş!!??'^+%&+%
nee basannnnn beee boruyaaa!!
duymanmıı beni be gardaş!
basma boruyaaa!

Boru = Korna

miş'li geçmiş zaman eki olan -miş'in kullanılmadığı türkçe'dir. şöyle diyalogların ortaya çıkması muhtemeldir.
-dün kızılay'da bi kaza oldu, bi çocuk öldü..
+yaa.. nasıl oldu?
-bilmem ki..
+nasıl yani? görmedin mi?
-yoo..
+peki..

bazı kelimelerin sonlarına cık, - cuk eklerini de koyarlar.

- orda bi bakkalcık var ya?
* bakkalcık?

k harfi hemen hemen yoktur, bunun yerine g harfini kullanırlar genelde.

- napan garda$ gezdiren gendi gendini?

önünüzde yürüyen kıbrıslı kızların birbirlerine 'garda$' diye seslendiğini de duyabilirsiniz, önceleri biraz garip gelir ama sonra ne diyor bunlar aldırıp bakmazsınız.

yapilan son arastirmalara gore turkiye turkcesinden daha az bozulmaya ugramis bir turkce olarak karsimiza cikmaktadir. ilginc bir kac kelime vardir ve hasan cicioglu bu arastirmalarini turk dil kurumuna gondermistir. bu arastirmalar da bir kac enteresan nokta vardir. turkiye araba kulturunu fransizcadan aldigindan oturu; difransiyel, vites gibi kelimeleri degistirmeden almistir. bunun yaninda kibris'a araba kulturu ingiltereden gelmesine ragmen arabaya ait hicbir sey turkceden baska bir terime sahip degildir.

ornek vermek gerekirse bir kibrisli ablamiz soforlerden birine kornaya cok basiyor diye bagiriyor:
- ne otturun be boruyu?
bizim turkiye'den gelen dallama ogrenci ise dalga geciyor, ulan git once sen kendinle dalga gec. burada insanlar dilini korurken sen boru yerine korna demissin.

baska bir yerde ise elemanlar arabayi bir yere vurmuslar, kaportaciyi ariyorlar. ama bir turlu bulamiyorlar. sonra bir kibrisli abimize soruyorlar kaportaci nerede?
-simdi gardas buradan cikacang cemberden sola donup dogrultmaciya varacang.

yine bizim cok bilmis turkiye'den gelmis ogrenciler dalga geciyorlar ne icin?:
1-kardes yerine gardas diyor diye: turkcede 'k' diye bir harf yoktur. aslinda turkiye'de de bir cok yerde angara, gardas gibi kelimeler kullanilmakta.
2-kavsak yerine cember dedigi icin: turkceye hangisinden girdigini tam olarak bilmiyorum ama baska bir dile\den giren bir sozcuktur kavsak, ama cember ataturk'un buldugu bir sozdur.
3-kaportaci yerine dogrultmaci dedi diye: turkce'ye fransizca'dan girmis kaporta sozcugunu kesinlikle bu insanlar kendi iclerinde kabul etmemisler ve yaptigi isi gozlemleyip dogrulttugunu gormusler ve bu ise bu ismi vermislerdir.
4-kelimelerin sonuna ng kayuyor diye: kelimelerin sonuna ng koymak gercekten cok komik geliyor ama turk insani da bunu siklikla yapiyor. bu ozellik orta asyadan gelen ve girtlagimizin ozelligidir. en temel turkce ozelligidir.

hasan cicioglu cesitli koy ve kasabalarda yaptigi arastirmalar sonucu 230 tane turkiye'de unutulmus veya yeniden yaratilmis oz turkce kelimeleri turk dil kurumuna gondermistir.

Normal Türkçe den çok farklıdır bir türkçedir! sadece kelimeler yönünden değil farklı bir dilbilgisi kurallı da vardır! Kibrisa gelmis insanlarin deyimiyle "Bozuk Türkçe" kullanilmaktadir.

Bazi kendinden emin kisilerin yazdigi gibi degil aslinda hersey, senin buraya yazdigin yazi türkçe, konustugun dil türkçe degildir. Birçok dille etkileşim sonucu oluşmuş bir dildir. söz de "türkçe" diye anlatmis oldugun dilin icine giren rum ve ingiliz kelimelerini kullandigini nasil unutursun ? Kullanmis Oludugun sözde türkçenin icine sayisi bilinmeyen greek kelime karismistir. ve sen halen bunun farkında degilsin bre gardas!!!

(bkz: Agsona)
(bkz: Argaci)
(bkz: Ariya)
(bkz: Bariya)
(bkz: Bullo)
(bkz: Cirilenmek)
(bkz: Fanella)
(bkz: govcalamak)
(bkz: Piskot)
(bkz: Glaç)
(bkz: uzar gider bu daha)

Ağnadırdım size gardaşş, daha devami varidi çok komikidi amma velakin birçok arkadaş yanlış anlayıp edepsiz demesin bana diyen yazmaycam, saldırılara maruz galmak isdemem. bu sıcakda biraz gülelim deyil ama..

Hasba çikar simcik gardaş..
(bkz: Haksilo)

insan - insancık

-Askercikler gelmis gezdirdiniz gendinizi
-merhaba rustem amca, 2 cay getirirmisin, senin çırak gozukmuyor?
-Makaryos ziksin onu
-neden ne oldu ki?
-anneciğini kilisede ziktiğimin çocuğu para çalarmış benden

- naban be y.rak? durumlar?
+ ateş, ananla zi..şiom..
- eyi be gomma anam da geymiş geceliğini seni bekler.

edit: şahit olduğum bir mesajlaşmadır.

minibüslere "bascık" diyerek şaşırtan kıprıs lisanıdır..

geçenlerde beni dumura uğratmış ağızdır. yolda yürürken bir oğlan bir kıza "napan be bomba patlarsın???" diye bir cevabı olmayan soru yöneltmiştir. o sırada bunu duyan benim çok hoşuma giden bu kelime her ortamda kullanılmaya başlanmıştır.

arkasından gelişen günlerde kıbrıslı arkadaşlarla otururken bir bayan arkadaşa bu lafla hitap ettiğimde kızın inanılmaz bir şekilde suratının değişmesi ve bir anda ortamın soğumaı dikkatimden kaçmamıştır. arkasından gene tarafımdan araştırılan bu konu, kıbrıs'ta kimi insanların şişko olanlara hitap etme şekliymiş. kız da hala bana kıl. bu şekilde kendine özgü deyimleri de olan ağızdır.

- hey guys napann?
+ iyidir. sen napann be gardaşş?
- iyidir be yarr.k nappayımm.
+ napayımm bende gezdiririm gendimi kızcıklara bakar dururum sabahtan beri
- nereye gidersen git abaza donerrsiin napacağıik buraçta.
+ öyledir be şu duvarların amı olsa onlari bile sikeceğikk!!

-naapan?
+naapam
-e naapacan amaan.

anlasilmasi cok zor olan turkcedir. babay kelimesini bolca kullanirlar. ne demisler en guzel turkce istanbul turkcesi...

"ifeendiiiiim?", "aağloööö?" gibi bir ünlemle açılan telefonda, onay maksadıyla sürekli "heee" hecesi kullanılır, ve yüzde doksan ihtimalle "babaay" diye kapanır. iş görüşmesi, arkadaşla konuşma falan hiç fark etmez.

mehmet ali talat ın yaptığı gibi trt türkçesiyle konuşulmaya çalışıldığında en çirkin halini alan orijinalinde tapılası komik deyimlere sahip olan muhteşem türkçe.
edit: bu da kötücüklendi be gardaşş..